Relacja z Akademii na Plaży
Relacja z Akademii na Plaży
W dniach 3–5 września 2025 roku sopocka plaża stała się wyjątkową przestrzenią spotkań z nauką w ramach wydarzenia „Akademia na Plaży”, zorganizowanego przez Uniwersytet Gdański we współpracy i przy finansowaniu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Plaża oraz znajdujące się tuż obok Centrum Kultury przy ul. Mamuszki 14 zmieniły się w miejsce otwartego dialogu o przyszłości Bałtyku, łącząc wakacyjny, nadmorski klimat z rzetelną i interdyscyplinarną wiedzą naukową.
Akademia na Plaży miała na celu rozwijanie świadomości ekologicznej społeczeństwa oraz przybliżenie szerokiemu gronu odbiorców najważniejszych wyzwań dotyczących Morza Bałtyckiego. Wydarzenie było skierowane do mieszkańców Trójmiasta, turystów, rodzin, uczniów, studentów, grup młodzieżowych i wszystkich osób zainteresowanych tematyką środowiskową. Nauka symbolicznie „wyszła poza mury uczelni”, aby w naturalnym otoczeniu morza umożliwić uczestnikom bezpośredni kontakt z ekspertami.
Podczas „Akademii na Plaży” uczestnicy mieli okazję wysłuchać szeregu specjalistycznych wykładów, które szczegółowo omawiały najważniejsze współczesne problemy środowiska Bałtyku. W trakcie trzech dni Akademii odbyło się sześć wykładów oraz trzy debaty. Wśród prelegentów znaleźli się naukowcy z różnych wydziałów Uniwersytetu Gdańskiego, a także przedstawiciele Uniwersytetu Łódzkiego, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Uniwersytetu w Kłajpedzie oraz eksperci z organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną klimatu i środowiska.
Pierwszego dnia, 3 września 2025 roku, wydarzenie rozpoczęło się wykładem prof. Moniki Król z Uniwersytetu Łódzkiego, która przedstawiła zależności pomiędzy rolnictwem a stanem wód oraz wyjaśniła, jakie praktyki mogą ograniczać eutrofizację i procesy degradacji ekosystemów morskich. Następnie prof. Piotr Rutkowski z Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego odkrywał przed publicznością tajemnice roślin przystosowanych do życia na piaskach, prezentując ich kluczową rolę w utrzymaniu stabilności i różnorodności środowiska brzegowego. W spotkaniach uczestniczyła prof. dr hab. Janina Ciechanowicz McLean, dzieląc się swoim doświadczeniem dotyczącym prawnych aspektów degradacji środowiska morskiego oraz wprowadzenie Zielonego Ładu. Dzień zakończyła debata dotycząca ochrony brzegów morskich, podczas której prelegenci zastanawiali się, w jaki sposób prowadzić działania chroniące linię brzegową tak, aby jednocześnie wspierać zdrowie całego ekosystemu Bałtyku.
Drugiego dnia, 4 września, program rozpoczął się wykładem profesora Ramunasa Pavilanskasa z Uniwersytetu w Kłajpedzie, który w przekonujący sposób argumentował, dlaczego dla ochrony morświnów, jednych z najrzadszych ssaków Bałtyku, niezbędne jest powołanie transgranicznych obszarów chronionych tworzonych wspólnie przez Polskę, Szwecję, Litwę i Łotwę. W kolejnej części dnia prof. Leszek Łęczyński z Wydziału Oceanografii i Geografii Uniwersytetu Gdańskiego omówił dynamiczne przemiany brzegów południowego Bałtyku zachodzące w warunkach zmian klimatu, zwracając uwagę na przyspieszające procesy erozyjne i konieczność ich monitorowania. Po tych wystąpieniach odbyła się debata dotycząca ochrony zarówno ożywionych, jak i nieożywionych zasobów przyrody Bałtyku, podczas której eksperci podkreślali potrzebę integracji działań naukowych i politycznych w celu zapewnienia trwałej ochrony ekosystemów morskich.
Trzeciego dnia, 5 września, uczestnicy wysłuchali wykładu poświęconego zagrożeniom wynikającym z obecności wraków zawierających paliwo, które wciąż zalegają w polskich wodach morskich i stanowią realne ryzyko ekologiczne. Kolejne wystąpienie, prowadzone przez dr. inż. Benedyka Haca oraz prof. Lidię Wolską z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, dotyczyło amunicji chemicznej i konwencjonalnej zatopionej w Bałtyku, a prelegenci przedstawili zarówno skalę problemu, jak i potencjalne konsekwencje dla ludzi oraz środowiska. Następnie Wojciech Falkowski omówił wpływ sposobu zagospodarowania wód opadowych na terenach nadmorskich na stan czystości plaż, zwracając uwagę na konieczność przyjmowania rozwiązań, które minimalizują spływ zanieczyszczeń do morza. Ostatnim punktem programu była debata z udziałem prelegentów, w tym prof. Lidii Wolskiej z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, dr. inż. Benedyka Haca, Wojciecha Falkowskiego i prof. Ryszarda Rolbieckiego z Wydziału Ekonomicznego Uniwersytetu Gdańskiego, poświęcona zagadnieniu nadania osobowości prawnej rzekom i akwenom, w której eksperci dyskutowali o możliwych korzyściach i wyzwaniach związanych z takim podejściem do ochrony środowiska wodnego.
3-dniowe wydarzenie cieszyło się bardzo dużym zainteresowaniem indywidualnych uczestników, rodzin, grup młodzieżowych i szkół. W spotkaniach uczestniczyło łącznie ponad 350 osób, a chętnych do wzięcia udziału w wydarzeniu było jeszcze więcej.
Uczestnicy mogli nie tylko zdobywać wiedzę, lecz także prowadzić bezpośrednie rozmowy z ekspertami. Prelekcje odbywały się w otoczeniu natury, tuż przy brzegu morza, co dodawało im szczególnego znaczenia i podkreślało, że omawiane wyzwania dotyczą realnego, bliskiego nam środowiska.
Akademia na Plaży była czymś więcej niż cyklem wykładów. Stała się ona przestrzenią otwartego dialogu o zmianach klimatycznych, ochronie przyrody i odpowiedzialności za wspólne środowisko. Rozmowy odbywające się nad samym Bałtykiem przypominały, że skutki podejmowanych działań lub zaniedbań są widoczne tuż obok nas, Akademia inspirowała zatem do codziennego zaangażowania w ochronę środowiska.
Wydarzenie realizowano w ramach projektu „Zatoka Wiedzy – rozwijanie kompetencji ekologicznych społeczeństwa przez edukację”, którego kierowniczką była dr Magdalena Markiewicz z Wydziału Ekonomicznego Uniwersytetu Gdańskiego. Koordynatorem działania „Akademia na Plaży” był dr hab. Maciej Nyka, prof. UG z Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Gdańskim.
Wydarzenie zostało zrealizowane dzięki współpracy Uniwersytetu Gdańskiego z instytucjami wspierającymi projekt, w tym zwłaszcza Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, dzięki dofinansowaniu którego możliwa była realizacja projektu „Zatoka Wiedzy – rozwijanie kompetencji ekologicznych społeczeństwa przez edukację”.
Zaplecze organizacyjne oraz przestrzeń do prowadzenia wykładów i debat położona nad brzegiem Zatoki Gdańskiej możliwe były do wykorzystania podczas wydarzenia dzięki współpracy z Centrum Kultury Mamuszki 14.
Wsparcie organizacyjno-medialne okazało także Centrum Aktywności Studenckiej i Doktoranckiej UG.
Wszystkim partnerom wydarzenia, prelegentom i uczestnikom bardzo serdecznie dziękujemy!
