Numer 33 / 2014

 

International Business and Global Economy Nr 33

Biznes Międzynarodowy w Gospodarce Globalnej

ISSN 2300-6102

e-ISSN 2353-9496



Redaktor naukowy: Katarzyna Bałandynowicz-Panfil

 

Redaktor wydawnictwa: Anna Świtalska-Jopek

 

Rada Naukowa: Bohdan Jeliński, Wolfgang Kremser, Danuta Marciniak-Neider, Janusz Neider, Ewa Oziewicz, Joanna Pietrzak

 

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2014

 

Wersją pierwotną numeru jest wersja elektroniczna.

 

Strona redakcyjna [PDF]

 

Spis treści [PDF]


Introduction [PDF]


Przedmowa [PDF]



EUROPEAN UNION – 10 YEARS AFTER ENLARGEMENT / 

UNIA EUROPEJSKA – 10 LAT PO ROZSZERZENIU


 

Renata Knap, Halina Nakonieczna-Kisiel, Uniwersytet Szczeciński


Tendencje i czynniki zmian międzynarodowej pozycji inwestycyjnej krajów Unii Europejskiej w latach 2000–2012 [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.001.2386

 

Celem artykułu było określenie wpływu transakcji bilansu płatniczego oraz innych przepływów na kształtowanie się MPI krajów UE w latach 2000–2012. Rolę wymienionych czynników oceniono na podstawie relacji zmian wywołanych każdym z nich do zmian MPI netto ogółem oraz wskaźników korelacji. Z przeprowadzonej analizy wynika, że w okresie 2000–2012 zwiększyło się znaczenie innych przepływów w kształtowaniu się zmian MPI netto krajów UE ogółem kosztem roli odgrywanej przez transakcje rejestrowane w bilansie płatniczym. Inne przepływy miały największy wpływ na zmiany MPI netto krajów o bardzo dużej otwartości finansowej, należących do najlepiej rozwiniętych rynków finansowych UE, natomiast transakcje były głównym czynnikiem zmian salda zagranicznych aktywów i pasywów w krajach o relatywnie niskim stopniu międzynarodowej integracji finansowej i słabiej rozwiniętych sektorach finansowych.      

 

Trends and change factors of international investment position of the European Union member states in the period 2000–2012

 

 

 The objective of the paper was to determine the influence of balance of payments transactions and other flows on the international investment position (IIP) of the EU member states in the period 2000–2012. The evaluation of presented factors’ significance was based on the relationship between alterations imposed by them separately and total net IIP changes, and correlation indices. Research conclusions show that in the period 2000–2012 other flows’ importance to the total net IIP changes of the EU members increased, at the expense of the role of balance of payments transactions. Other flows influenced at most the net IIP changes of EU member countries distinguished by great financial openness and the most developed financial markets. On the other hand, transactions played a key role in foreign assets and liabilities balance changes of the countries with relatively low degree of international financial integration and less developed financial sectors.  

 

 

Magdalena Słok-Wódkowska, Katarzyna ŚledziewskaUniwersytet Warszawski


Umowy inwestycyjne Unii Europejskiej i jej państw członkowskich – porównanie BIT i RTA  [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.002.2387

 

Pod koniec 2013 r. Unia Europejska i Chiny ogłosiły rozpoczęcie negocjacji w sprawie dwustronnej umowy inwestycyjnej. Ma to być pierwsza taka umowa zawarta przez Unię Europejską jako całość, a nie przez jej państwa członkowskie. Jednocześnie jednak, niemalże wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej mają podpisane, niekiedy od lat, tego typu umowy z Chinami. Rodzi to pytanie o wartość dodaną nowej umowy zawartej przez Unię Europejską. Czy nowa umowa jest w stanie przyciągnąć nowych inwestorów? Celem niniejszej analizy jest wykazanie, na ile umowy zawierane przez kraje UE mają wpływ na wielkość zasobów bezpośrednich inwestycji zagranicznych w krajach, z którymi takie umowy zawarły. W opracowaniu zaproponowano analizę umów, a następnie przeprowadzono badanie empiryczne na bazie zasobów FDI krajów Unii Europejskiej na rynku zewnętrznym (czyli poza UE).    

 

 

 Investment agreements of the European Union and its member states – comparison of BITs and RTAs

 

 

Łukasz AmbroziakInstytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur w Warszawie


Uczestnictwo Unii Europejskiej w globalnym łańcuchu wartości [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.003.2388

 

 Celem artykułu jest przedstawienie miejsca Unii Europejskiej (i poszczególnych jej państw) w globalnym łańcuchu wartości w latach 1995–2011. Analiza została dokonana na podstawie bazy danych WIOD (World Input-Output Database). Wykorzystano w niej m.in. wskaźnik udziału w globalnym łańcuchu wartości (global value chain – GVC), który określa udział eksportu danego kraju w wieloetapowym procesie kreowania strumieni handlu. Wskaźnik GVC uwzględnia wkład zagraniczny w eksporcie (powiązania w górę/w tył łańcucha produkcji) oraz wkład krajowej wartości dodanej w eksport innych krajów (powiązania w dół/w przód łańcucha wartości). Wskaźnik ten pozwala na ocenę, w jakim stopniu eksport danego kraju jest zintegrowany z międzynarodowymi sieciami produkcji. Z przeprowadzonego badania wynika m.in., że w latach 1995–2011 udział wkładu zagranicznego w eksporcie UE zwiększył się o 9 p.p. Skala tego wzrostu była wyraźnie wyższa w nowych państwach członkowskich UE niż w krajach Piętnastki. Szczególnie duży wzrost odnotowano w Polsce, Czechach, na Węgrzech i Słowacji, co było efektem aktywnego włączenia się tych krajów w proces fragmentaryzacji produkcji.

 

The participation of the European Union in the global value chain

 

 

 The aim of the paper is to assess the place of the European Union (and its individual countries) in the global value chain (GVC) in years 1995–2011. The analysis is mainly based on the index figure called the rate of participation in global value chain. It was calculated based on data drawn from the World Input-Output Database (WIOD). GVC participation rate indicates the share of a country’s export that is a part of multi-stage trade process. It is composed of the foreign value added in a country’s own export (upward/backward linkages) and the value added supplied to other countries’ export (downward/forward linkages). The participation rate is a useful indicator of the extent to which a  country’s export is integrated into international production networks. The research results show that the foreign value added share in the EU export increased by 9 p.p. in the period in question. The new EU member states experienced a notably greater growth in foreign value added share in export than the UE-15. The major beneficiaries were: Poland, the Czech Republic, Hungary, and Slovakia. The main reason for that progress was a dynamically growing participation of these countries in the production fragmentation process.   

 

 

Bożena PeraUniwersytet Ekonomiczny w Krakowie


Wpływ akcesji krajów Europy Środkowej i Wschodniej do Unii Europejskiej na strukturę wymiany handlowej ugrupowania [PDFPL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.004.2389

 

Celem opracowania jest przedstawienie wpływu przystąpienia krajów „wschodniego rozszerzenia” na strukturę wymiany handlowej ugrupowania. Zarys efektów integracji gospodarczej wynikających z przystąpienia danego kraju do jednolitego rynku, w ujęciu teoretycznym, będzie stanowił punkt wyjścia do dalszych rozważań, poświęconych analizie struktury wymiany handlowej państw członkowskich Unii Europejskiej, w wymiarze geograficznym i towarowym, obejmującej lata 2004–2012.W badaniu struktury wymiany handlowej Unii Europejskiej wykorzystano taksonomiczną metodę średniej grupowej. Analiza powiązań handlowych krajów „wschodniego rozszerzenia” wykazała rosnące znaczenie tych państw w wymianie handlowej Unii Europejskiej, jednak ich udział zarówno w handlu unijnym, jak i z krajami trzecimi, po dziesięciu latach od chwili przystąpienia, nie odgrywa istotnej roli z punktu widzenia ugrupowania.    

 

 

Central and Eastern European countries’ accession to the European Union. The impact on the trade structure

 

 

The aim of this paper is to present the impact on the European Union’s trade structure arising from the Eastern enlargements. The effects of economic integration resulting from the participation of a certain country in the EU’s internal market were reviewed at the beginning. Afterward, the intra- and extra-EU trade structure by member state and product group with the CEE countries’ share in it in years 2004–2012 was analyzed. The group-average clustering was the method used to show the similarities in their share in the EU trade structure. Ten years after the Eastern enlargements the share of the CEE countries in the EU trade, both geographic and sectoral orientation of their trade flows, is rising, but still is rather low comparing to the EU-15. The main reason for this situation is their very large economic distance from the EU-15.   

 

 

 

Algis Junevičius, Mindaugas PuidokasKaunas University of Technologies


The Single Resolution Mechanism of the European Banking Union: its structure and functioning [PDF EN]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.005.2390

 

The recent financial crisis showed that the institutions of the European Union (EU) and its member states are poorly prepared for solving current problems of banks, which are experiencing financial difficulties in European markets. In order to be able to further provide services for citizens and companies, member states’ governments had to support banks with public finances and provide guarantees on an unprecedented scale. It did help to avoid a collapse of banks and a disturbance of the economy, but only by putting the burden on taxpayers and thereby causing deterioration in public finances. An agreement about the right course of action in the face of these difficulties experienced by cross-national banks has not been reached either. The major situation changer should be the European Banking Union (EBU), also called the Integrated Financial System, which is in the process of being created. The foundations for it have been laid during Lithuanian presidency of the Council of the EU in the second half of 2013. For Lithuania and all other EU member states, joining the banking union will mean handing over important national state powers to the European Union institutions.   

  

 

Struktura i funkcjonowanie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w europejskiej unii bankowej

 

Obecny kryzys finansowy pokazał, że instytucje unijne i państwa członkowskie nie są w pełni przygotowane do rozwiązywania problemów banków, które borykają się z trudnościami finansowymi na rynkach europejskich. Aby umożliwić świadczenie usług klientom indywidualnym i korporacyjnym, rządy poszczególnych państw członkowskich udzieliły bankom wsparcia ze środków publicznych. Decyzja o udzieleniu pomocy finansowej pomogła przetrwać instytucjom bankowym i zapobiegła dalszemu pogorszeniu się sytuacji gospodarczej, ale obciążyła podatników, wskutek czego ucierpiały finanse publiczne. Nie rozwiązano również trudności związanych z działalnością banków transgranicznych. Sytuacja ma się zmienić z związku z planowanym utworzeniem Europejskiej Unii Bankowej, czyli tzw. Zintegrowanego Systemu Finansowego – projektu przedstawionego przez Litwę w trakcie jej prezydencji Rady Unii Europejskiej w drugiej połowie 2013 r. Dla Litwy i innych państw członkowskich przystąpienie do unii bankowej będzie oznaczało przekazanie istotnych uprawnień w ręce instytucji unijnych. 

 

 

 

Wawrzyniec MichalczykUniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu


Długoterminowa stopa procentowa jako wyznacznik konwergencji. Przypadek Polski [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.006.2391

 

Celem artykułu jest przedstawienie długoterminowej stopy procentowej jako jednego z wyznaczników konwergencji, a także wykorzystania jej do oceny zbieżności polskiej gospodarki w stosunku do strefy euro. Jako metodę badawczą zastosowano analizę literatury i danych statystycznych. Badanie objęło okres od maja 2004 r. do grudnia 2013 r. Wydaje się, że długoterminowa stopa procentowa stanowi jeden z istotniejszych mierników konwergencji gospodarek. Podstawową tego przyczyną jest wpływ na jej poziom nie tylko uwarunkowań rynkowych, ale również determinant mających swoje Źródło w jakości polityki gospodarczej (cel inflacyjny, wiarygodność władz, sytuacja w finansach publicznych itp.). Pomimo stosunkowo wysokiej wartości stopy długoterminowej w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej spoza strefy euro w analizowanym okresie, można zaobserwować długookresowy trend spadkowy w zakresie różnicy pomiędzy jej poziomem dla Polski i średnim w unii walutowej. To zjawisko może wskazywać na stopniowe pogłębianie konwergencji i coraz większą  gotowość gospodarki polskiej na przyjęcie euro.      

 

 

The long-term interest rate as a determinant of convergence. The case of Poland

 

The aim of the article is to present the characteristics of the long-term interest rate as one of the determinants of convergence as well as to use it in order to assess the convergence of Polish economy in relation to the euro area. As research methods, an analysis of literature and an analysis of statistical data were utilised. The research period starts in May 2004 and ends in December 2013. The long-term interest rate seems to be one of the most important measures of the economies’ convergence. The main reason is that its level is influenced not only by market conditions but also by determinants having their origin in the quality of economic policy (inflation target, authorities’ credibility, the situation in the public finance, etc.). Despite the relatively high value of the long-term interest rate in Poland in the analysed period compared to other European Union member states outside the euro area, one can observe a long-term downward trend in the difference between its level in Poland and the monetary union’s average. This phenomenon may indicate a gradual deepening of the convergence and increasing readiness of Polish economy to adopt the euro.   

 

 

 

Łukasz Goczek, Dagmara Mycielska, Uniwersytet Warszawski

 

Oczekiwane a rzeczywiste koszty i korzyści wstąpienia Polski do Unii Gospodarczej i Walutowej – wybrane aspekty [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.007.2392

 

Problem potencjalnych kosztów i korzyści wejścia Polski do Unii Gospodarczej i Walutowej (UGW) ponownie stał się tematem zaciętej debaty publicznej. Z jednej strony argumentem przeciw wejściu do UGW jest utrata korzyści z płynności złotego. Komentatorzy odwołują się tu często do ostatniego kryzysu, kiedy to deprecjacja złotówki miała korzystnie wpłynąć na eksport, nie dopuszczając w ten sposób do recesji. Innym argumentem przeciw akcesji jest utrata możliwości swobodnego kształtowania własnej polityki pieniężnej w unii monetarnej. Z kolei po stronie spodziewanych korzyści z akcesji wskazuje się na wzrost wolumenu handlu międzynarodowego w długim okresie. Należy jednak zauważyć, iż wnioski z badań empirycznych dotyczących tak postawionych problemów wskazują, że wymienione argumenty przestały być w znacznym stopniu zasadne. Celem artykułu jest zatem omówienie niektórych postulowanych korzyści i kosztów wprowadzenia euro w Polsce i skonfrontowanie ich z podawanymi w literaturze przedmiotu faktami empirycznymi. Wnioski z przytoczonych w artykule prac empirycznych pozwalają twierdzić, iż niektórych kosztów i korzyści wejścia do strefy euro nie należy rozważać w kategoriach przyszłości, w rzeczywistości bowiem większość z nich została już poniesiona i osiągnięta. Częściowo stało się tak z powodu zdyskontowanych i samospełniających się oczekiwań wejścia  Polski do UGW.    

 

The expected and realized costs and benefits of Poland’s EMU accession – selected issues

 

The potential costs and benefits concerning Poland’s EMU accession have recently been the focus of renewed attention in an ongoing public debate. On one hand, it is usually argued that floating exchange rates allowed Poland to emerge unscathed from the recent financial crisis due to Polish zloty depreciation. Moreover, it is expected that the main long-run cost of participation in a common currency area will be the loss of independent monetary policy. On the benefits side, it is frequently argued that joining the EMU will bring about increased trade flows. However, recent empirical analyses show that both of these textbook arguments in favor and against the common currency in Poland are incorrect, since many of these expected phenomena have already taken place. Therefore, the article aims to confront these arguments with the empirical facts in the literature on the subject. The reviewed evidence shows that the benefits and costs of joining EMU should be discussed not only as a theoretically expected future, since in fact most of them have been already realized in practice, partly due to the self-fulfilling expectations of Poland’s euro adoption.  

 

Joanna Michalczyk, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu


Systemy jakości żywności i inne formy wyróżnienia produktów wysokiej jakości w warunkach członkostwa Polski w Unii Europejskiej [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.008.2393

 

Członkostwo Polski w strukturach europejskich wymusiło na polskich producentach żywności konieczność dostosowania się do rozwiązań funkcjonujących w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Jednym z nich jest działalność w obrębie systemów jakości, które stanowią element różnicowania dochodów, zwiększania aktywności wiejskiej oraz istotny atrybut mogący przesądzać o konkurencyjności polskich producentów żywności. Czynnikami sprzyjającymi rozwijaniu oznaczeń jakościowych żywności są położenie geograficzne kraju, bogate dziedzictwo kulturowe oraz nieskażone środowisko naturalne. Krajowi wytwórcy żywności aktywnie uczestniczą w systemach jakości ustalonych na poziomach wspólnotowym i krajowym. Celem publikacji jest umiejscowienie polityki jakości we Wspólnej Polityce Rolnej UE ze szczególnym uwzględnieniem systemów jakości żywności, a także innych form wyróżnienia produktów wysokiej jakości po  wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, oraz zbadanie zakresu ich wykorzystania przez krajowe podmioty. Aby osiągnąć powyższy cel, posłużono się metodą opisową oraz analizą literatury. 

 

Food quality schemes and other forms of distinguishing high-quality products under the circumstances of Poland’s membership in the European Union

 

Poland’s membership in European structures forced Polish food producers to adapt to the solutions applied under the Common Agricultural Policy. One of them is the operation under quality schemes, which play a part in the income diversification and increasing rural activities, and constitute an important attribute that could prejudge the competitiveness of Polish food producers. The geographical position of the country, rich cultural heritage, and unpolluted environment support the development of food quality markings. National food producers participate actively in quality schemes set both at the Community and national levels. The purpose of this paper is to determine the place of quality policy in the Common Agricultural Policy of the EU, with particular emphasis on food quality schemes as well as on other forms of distinguishing high quality products after Poland’s accession to the European Union, and to examine the range of their use by domestic entities. To achieve this objective, a descriptive method and an analysis of literature were utilised.  

 

 

Alina Grynia, Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie

 

Konkurencyjność systemu podatkowego Litwy na tle krajów Unii Europejskiej [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.009.2394

 

Różnorodność systemów podatkowychwkrajach UE rodzi konkurencję podatkową, która generalnie polega na przedstawieniu lepszych i dogodniejszych rozwiązań dla inwestorów zagranicznych. Krajowy biznes również może rozważać przeniesienie działalności do innego kraju, który oferuje lepsze warunki do prowadzenia działalności gospodarczej, np. poprzez mniejsze obciążenia podatkowe lub preferencje podatkowe. Celem artykułu jest ocena litewskiego systemu podatkowego pod kątem jego konkurencyjności wobec innych systemów podatkowych w Unii Europejskiej w świetle wysokości łącznych obciążeń fiskalnych, nominalnych i realnych stawek podatku dochodowego od przedsiębiorstw oraz proinwestycyjnych ulg podatkowych. Konkurencyjność litewskiego systemu podatkowego zostanie zweryfikowana również poprzez ocenę przyjazności dla przedsiębiorców na podstawie raportów Paying Taxes.   

 

 

Competitiveness of Lithuania’s tax system compared to the countries of the European Union

 

The diversity of tax systems in the EU encourages tax competition, which generally means providing foreign investors with better and more convenient solutions. National business may also consider the possibility of relocating to another country that offers better conditions for doing business, for example through lower tax burden or tax preferences. The purpose of this article is to assess the Lithuanian tax system in terms of its competitiveness compared to other tax systems in the European Union taking into consideration the amount of the total tax burden, nominal and real rates of corporate income tax, and pro-investment tax credits. The competitiveness of the Lithuanian tax system is also verified by an assessment of friendliness to entrepreneurs based on the Paying Taxes reports.    Keywords: international tax competition, business taxes, Lithuania 

 

 

Jarosław Wołkonowski, Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie

 

Trendy w emigracji siły roboczej krajów bałtyckich w latach 2003–2013 [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.010.2395

 

Odzyskanie przez Litwę, Łotwę i Estonię niepodległości i wstąpienie ich do UE spowodowało duże zmiany w życiu gospodarczym i społecznym tych krajów, a jednym z wyznaczników owych przemian jest emigracja międzynarodowa. Na Litwie od wielu lat utrzymuje się najwyż- sza stopa emigracjiwUE, tuż za nią podąża i Łotwa. Celem artykułu jest ustalenie przyczyn takiego stanu oraz ukazanie zmian zachodzących w poziomie emigracji, jej strukturze i w wyborze krajów docelowych przez emigrantów z krajów bałtyckich. Badań dokonano na podstawie danych urzędów statystycznych tych państw i UE. Główną przyczynę emigracji mieszkańców trzech wymienionych krajów bałtyckich stanowi dążenie do podniesienia poziomu dobrobytu, co zostało przedstawione w ekonomicznych teoriach emigracji o „czynnikach wypychających” i „czynnikach przyciągających”. Do tych pierwszych zalicza się niski standard życia w kraju urodzenia i nieskuteczną politykę władz, do drugich zaś – dobre perspektywy ekonomiczne w kraju docelowym. Duży wpływ na emigrację wywarł również kryzys, który rozpoczął się na Litwie,Łotwie i Estonii w 2009 r. i spowodował spadek PKB o ponad 15%. Emigrację w tych krajach wybierają głównie ludzie młodzi oraz w średnim wieku, a ich wyjazdy mają przede wszystkim charakter zarobkowy.       

 

Trends in changes in labour emigration of the Baltic countries in the years 2003–2013

 

Lithuania, Latvia and Estonia have regained independence and accession to the EU have brought great transformations in economic and social life of the Baltic States. One of the determinants of these changes is international emigration. For many years Lithuania has maintained the highest rate of migration in the EU. Latvia follows close behind. The aim of this article is to determine the causes of such state of affairs and to assess the changes in emigration in the Baltic countries during the studied period, according to the level, structure, and destination countries. The study is based on the data acquired from statistical offices of the countries in question and the EU. The main reason for emigration of the inhabitants of these countries is striving for a higher level of prosperity. Economic theories of migration divide these reasons into „push factors” and „pull factors”. The former include low standards of living in the country of birth or government policy, while the latter – good economic prospects in the destination country. Considerable impact on emigration was made by the crisis that started in Lithuania and Latvia in 2009 and resulted in over 15% decline inGDP. Young and middle-aged people constitute the main part of the  emigrants in the studied countries and the nature of their migration is primarily profit-making.    

 

 

Ewa Ślęzak, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

 

The post-2004 migration of the Polish medical personnel to the United Kingdom and its impact on societies and economies. Preliminary remarks [PDF EN]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.011.2396

 

The paper aims at analysing the effects induced by the process of the Polish medical professionals’ migration to the United Kingdom following Poland’s accession to the European Union and their situation in the UK. Before all else, the major theories of migration will be presented in the context of the mobility of the Polish medical personnel. Then, the characteristics of the migrants and a sample will be presented. Finally, based on the conducted qualitative study, selected effects and consequences of their migration for societies and economies are going to be scrutinised.  

 

Migracje polskiego personelu medycznego do Wielkiej Brytanii po 2004 r. i ich wpływ na społeczeństwa i gospodarki

 

Celem artykułu jest poddanie analizie skutków wywoływanych przez procesy migracji polskich lekarzy do Wielkiej Brytanii po akcesji Polski do Unii Europejskiej i ich sytuacji w Wielkiej Brytanii. W pierwszej kolejności przedstawione zostaną główne teorie migracji w kontekście mobilności polskich pracowników medycznych. Następnie zaprezentowana będzie charakterystyka osóbmigrujących oraz dobór próby badawczej. W ostatniej kolejności, w oparciu o przeprowadzone  badania jakościowe, omówione zostaną wybrane efekty i skutki migracji dla społeczeństw i gospodarek.

 

 

Małgorzata Czermińska, Krakowska Akademia im. A. F. Modrzewskiego

 

Obsługa celna i wprowadzanie towarów do obrotu na jednolitym rynku Unii Europejskiej – wybrane aspekty z punktu widzenia bezpieczeństwa obrotu towarowego [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.012.2397

 

Swoboda przepływu towarów na jednolitym rynku europejskim oznacza, że każdy towar, który przekroczył granicę celną Wspólnoty i został dopuszczony do obrotu, może swobodnie cyrkulować na wspólnym rynku. Dlatego tak istotne jest zapewnienie bezpieczeństwa w transgranicznym ruchu towarów, kontrola na granicach, ale również współpraca administracji celnych we Wspólnocie w celu zapobiegania,wykrywania i ścigania naruszania przepisów celnych. Celem opracowania jest przedstawienie zasad wprowadzania towarów, w tym również  obsługi celnej, na jednolity rynek Unii Europejskiej. Szczególną uwagę zwrócono na kierunki zmian zachodz ących w tym zakresie, a także na działania podejmowane w warunkach jednolitego rynkueuropejskiego mające zarówno zapewnić bezpieczeństwo obrotu towarowego, jak też go ułatwić i przyspieszyć w wyniku uproszczenia i ograniczenia formalności związanych z odprawami celnymi.Działania te są efektem przemian następujących w praktyce handlu międzynarodowego, zmierzającychwkierunkuwpełni zautomatyzowanego środowiska elektronicznego z jednoczesnym zapewnieniem bezpieczeństwa przeprowadzanych transakcji handlowych i obrotu towarowego oraz ochrony przed zagrożeniami związanymi z procesami globalizacji, takimi jak ochrona przed napływem towarów naruszających prawa własności intelektualnej. Wykorzystana w opracowaniu metoda badawcza obejmuje analizę krajowych i zagranicznych Źródeł literaturowych, w tym aktów wtórnego prawa Unii Europejskiej oraz danych statystycznych, a także praktykę gospodarczą.      

 

 

Customs service and the marketing of goods in the single market of the European Union – selected aspects from the point of view of trade safety

 

All goods which crossed the customs border of the European Union and were approved for marketing can circulate freely within the common market. Therefore, it is important to ensure the safety of cross-border movement of goods and the control at the borders, as well as the cooperationof customs administrations in the Community to prevent, detect, and prosecute violations of customs regulations. The main aim of this article is to demonstrate the rules of the introduction of goods and customs service to the single market of the European Union. Particular attention was paid to the directions of changes taking place in this field as well as to the actions taken under the single European market undertaken both to ensure the safety and to facilitate and accelerate the trade, by simplifying and reducing the formalities for customs clearance. These actions are the result of changes taking place in the practice of international trade, aiming towards the implementation of a fully automated electronic environment while ensuring the security of trade deals and commodity turnover, protection from the risks of globalization processes, such as, among others, protection against the influx of goods infringing intellectual property rights.

 

 

Piotr Dominiak, Aleksandra Kurzyńska, Politechnika Gdańska

 

Wpływ kryzysu na sektor MSP w krajach strefy euro w latach 2008–2011 [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.013.2398

 

Istotną zmianą wpływającą na dynamikę wzrostu znaczenia sektora MSP był kryzys, który rozpoczął się w 2008 r. Dotychczasowe nieliczne analizy wskazywały, że sektor MSP jest bardziej odporny na zmiany koniunktury niż sektor przedsiębiorstw dużych. Autorzy podejmują wstępną próbę weryfikacji hipotezy o mniejszej (niż dużych firm) wrażliwości sektora MSP na zmiany koniunktury na przykładzie krajów należących do strefy euro, wykorzystując dostępne dane z lat 2008–2011. Rozważania dotyczą wielkości i struktury populacji przedsiębiorstw, wielkości i struktury zatrudnienia według klas wielkości firm oraz struktury tworzenia wartości dodanej. Przeprowadzona  analiza nie pozwala na przyjęcie lub odrzucenie hipotez co do procykliczności, kontracykliczności czy niezależności zmian w MSP od zmian koniunktury. Uzyskane wyniki nie potwierdzają większej odporności sektora MSP niż sektora DP na recesję. Gospodarki zdominowane przez MSP wyraźnie gorzej przechodziły fazę złej koniunktury po 2008 r. Nie znaczy to, że za głębszy kryzys należy obciążyć winą mniejsze podmioty gospodarcze. Można natomiast stwierdzić, że w tej grupie państw sektor MSP nie okazał się lepszym stabilizatorem koniunktury niż w pozostałych analizowanych gospodarkach.    

 

The influence of the crisis on the SMEs sector in the euro area over the years 2008–2011

 

A significant change affecting the dynamics of the importance of the SME sector was the crisis that began in 2008. Previous few analyses showed that the SME sector is more resistant to changes in business cycles than the large enterprises sector. The authors take an attempt to verify the hypothesis about smaller (than the large firms’) sensitivity of the SME sector to the changing economic conditions. The analysis was conducted basing on the available data from the years 2008–2011 about countries belonging to the euro area. Considerations concern the size and structure of the population of enterprises, the size and structure of employment by firm size classes and structure of created value added. The analysis dśs not allow for the adoption or rejection of the hypothesis about the independence of changes in SME sector and business cycles. Results do not confirm the SME sector greater resistance to the recession. Economies dominated by SMEs were visibly less successful in dealing with the bad situation after 2008. Certainly this dśs not mean that the deeper crisis was caused by smaller enterprises. In contrast, it can be concluded that in this group of countries, the SME sector has not proved to be a better economic stabilizer than in the other analyzed economies.    

 

 

REGIONALISM IN THE WORLD ECONOMY / IDEE REGIONALIZMU W GOSPODARCE ŚWIATOWEJ

 

 

Elżbieta Czarny, Jerzy Menkes, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Katarzyna Śledziewska, Uniwersytet Warszawski

 

Umowa o Partnerstwie Handlowo-Inwestycyjnym między Stanami Zjednoczonymi i Unią Europejską jako narzędzie międzynarodowej współpracy gospodarczej [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.014.2399

 

W poniższym opracowaniu zanalizowano Umowę o Partnerstwie Handlowo-Inwestycyjnym między Stanami Zjednoczonymi i Unią Europejską, przedstawiając jej specyfikę wynikającą z cech zawierających ją partnerów (z których jeden – UE – jest partnerem zbiorowym). Zbadano potencjały gospodarcze obu stron umowy i ich pozycję w międzynarodowym handlu dobrami i usługami. Punktem odniesienia uczyniono gospodarkę światową oraz grupę BRIC (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny). Zanalizowano również związki handlowe UE i USA. Badanie obejmuje lata 1995–2012. Autorzy dowodzą, że przez zjednoczenie sił UE i USAmogą wykorzystać swoje wspólne znaczenie ekonomiczne i wagę w światowym handlu do zwiększenia wpływu na globalny porządek gospodarczy. Uwolnienie handlu UE-USA oraz zawarcie porozumienia pozwalającego zintensyfikować handel usługami oraz przepływ FDI umożliwi obu partnerom zwiększenie przewagi nad państwami BRIC (przede wszystkim Chinami) i uniezależni ich gospodarki od ewentualnej niestabilności rynków wschodzących.      

 

Transatlantic Trade and Investment Partnership between the United States and the European Union as an instrument of the international economic cooperation

 

In the paper we analyze the Trade and Investment Partnership between the United States and theEuropean Union indicating its specific character. It comes with the parties’ particular characteristics(i.a. one party to a contract, the EU, is a collective entity).We examine bothparties to the agreement and  their position in the international trade in goods and services. The point of reference is global economy and BRIC c ountries (Brazil, Russia, India, and China). We also examine the EU and the USA trade relations. The examination covers the years 1995–2012.Weprove that the unificationallows both the EU and the USA to take advantage of their significant role in the world  trade to increase their impact on the global economic order. EU-US free trade and the agreement conclusion shall allow to intensify trade in services, and FDI flow shall allow to increase the advantage over BRIC countries (primarily China) and to make their economies independent from the instability of the emerging markets.     

 

 

Agnieszka Konopelko, Politechnika Białostocka

 

Bases and mechanisms of regionalism in post-Soviet Central Asia [PDF EN]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.015.2400

 

The research article analyses the bases and mechanisms of regionalism in the post-Soviet Central  Asia resulting from the disintegration of the previous system. The main objectives of the paper are: identification of the most crucial determinants and constraints on the new regionalism and building of the regional identity in the above-mentioned territory, examination of the main noneconomic areas of integration and cooperation between different Central Asian countries, and analysis of the mechanisms of their interdependence in the context of their independence and particular interests. The author attempts to answer the following questions: how the above regionalism may influence the post-Soviet space and geopolitical power of countries in the region? Whether and how can external players foster the development of regionalism? The case study of Central Asia is developed through the empirical analysis and interpretation of data and documents of the regional organizations and national agencies and the analytical theoretical research on regionalism.    

 

Podstawy i mechanizmy regionalizmu w postradzieckiej Azji Centralnej

 

W artykule analizowane są podstawy i mechanizmy regionalizmu w postradzieckiej Azji Centralnej, wynikającego z dezintegracji uprzednio funkcjonującego tam systemu. Głównymi celami niniejszej pracy są: identyfikacja najważniejszych determinantów i ograniczeń dla nowego regionalizmu na omawianym terenie oraz dla budowania regionalnej tożsamości, rozpoznanie głównych pozaekonomicznych obszarów integracji i współpracy krajów Azji Centralnej i analiza mechanizmów ich współzależności w kontekście ich niezależności i partykularnych interesów. Autorka próbuje odpowiedzieć na pytania, jak omawiany regionalizm wpływa na obszar postradziecki i geopolityczną siłę krajów w regionie oraz czy i w jaki sposób aktorzy zewnętrzni mogą sprzyjać rozwojowi regionalizmu. Analiza przypadku regionu Azji Centralnej obejmuje badania empiryczne i interpretację danych opartych na dokumentach organizacji regionalnych i agencji rządowych oraz na badaniach teoretycznych nad regionalizmem.      

 

 

Katarzyna Czerewacz-Filipowicz, Politechnika Białostocka

 

Zakres procesów integracyjnych w ramach Unii Celnej Rosji, Białorusi i Kazachstanu [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.016.2401

 

Procesy międzynarodowej integracji regionalnej na obszarze poradzieckim wzbudzają wiele wątpliwości i kontrowersji. Liczne inicjatywy, które pojawiają się od rozpadu ZSRR w 1991 r., często w większym stopniu starają się utrzymać powiązania polityczne i gospodarcze istniejące wcześniej między państwami poradzieckimi niż wytworzyć we wzajemnych relacjach nową jakość. Dodatkowe utrudnienie stanowią duże dysproporcje w potencjale gospodarczym i politycznym oraz w posiadanych zasobach naturalnych. Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza (EaWG) od początku swojego istnienia w 2001 r. wyznaczała sobie ambitne cele gospodarcze. Powstała w 2010 r. na terytorium EaWG Unia Celna integruje trzech z pięciu członków ugrupowania: Federację Rosyjską, Republikę Białorusi i Kazachstan. Celem niniejszego artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o faktyczny zakres integracji ekonomicznej między państwami, które utworzyły Unię Celną, oraz o perspektywy przekształcenia tego obszaru we wspólny rynek.       

 

The scope of integration processes within the Eurasian Customs Union established by Russia, Belarus, and Kazakhstan

 

Processes of international regional integration in the post-Soviet area raise many doubts and controversies.  Since the collapse of the USSR and formation of new countries in its place in 1991,  numerous initiatives have occurred, that often to a greater extent attempt to maintain the  previously-functioning political and economic ties between these countries, instead of creating  a new quality of mutual relations between them. An additional difficulty in this respect lies in  large disparities in terms of economic and political potential and natural resources owned. Eurasian  Economic Community (EurAsEC), since its inception in 2001, has assumed ambitious economic  goals. The Eurasian Customs Union, founded in 2010 on the territory of the EurAsEC,  integrates three of the five members of the group: the Russian Federation, the Republic of Belarus,  and Kazakhstan. The purpose of this article is to attempt to answer the question about the actual  extent of economic integration between the countries which formed this customs union and the  prospects of transforming the area into a common market.

 

 

Joanna Garlińska-Bielawska, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

 

Idea federacji politycznej w praktyce integracji państw Afryki Wschodniej [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.017.2402

 

Idea federacji politycznej w regionie Afryki Wschodniej ma długą historię. Była ona szczególnie  żywa w okresie bezpośrednio postkolonialnym, kiedy utworzenie federacji rozważały Kenia,  Tanzania i Uganda. W efekcie powstało jednak ugrupowanie integracyjne w postaci Wspólnoty  Państw Afryki Wschodniej (East African Community – EAC), funkcjonujące w latach 1967–1977.  Odżycie idei federacji w regionie wiąże się z ponownym pojawieniem się EAC na mapie ugrupowań  afrykańskich w 2001 r. Celem artykułu jest przedstawienie idei federacji politycznej oraz  prób jej praktycznej realizacji przez państwa Afryki Wschodniej. Przeprowadzona analiza opisowa  w ujęciu historycznym pozwala sformułować wniosek, że pomimo upływu lat i wielu zmian  gospodarczo-politycznych urzeczywistnienie idei federacji państw Afryki Wschodniej pozostaje  wciąż bardzo trudne, szczególnie z dochowaniem pierwotnie wyznaczonego terminu (2015 r.).  Powstaje więc pytanie o sens oraz faktyczne możliwości osiągnięcia tak poważnego celu integracyjnego  w praktyce słabo rozwiniętych krajów afrykańskich. 

 

 

The idea of political federation in the integration reality of East African countries

 

The idea of political federation in East African region has a long history. It was particularly popular  during the early post-colonial era, when Kenya, Tanzania, and Uganda were searching for  possibilities of federation. Instead, a regional integration organism was formed, called the East African  Community (EAC), which operated between 1967 and 1977. A renewal of federalist ideas in  the region could be observed since 2001, when the EAC became active again. The paper presents  the idea of a political federation and analyses the attempts of its implementation by East African  countries. A descriptive analysis performed from a historical perspective led to the conclusion  that despite the time span and many economic and political changes a practical implementation  of federalist ideas in East African Countries remains very difficult, especially by the initial date, set  in the year 2015. Therefore, a question arises about the sense and real possibilities of achieving  such a serious integration target in the reality of underdeveloped African countries.  

 

 

Łukasz Strupczewski, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

 

Pozycja OPEC na międzynarodowym rynku ropy naftowej w następstwie światowego kryzysu gospodarczego 2007/2008+ [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.018.2403

 

Jednym z najważniejszych podmiotów funkcjonujących na światowym rynku ropy naftowej jest istniejący od ponad półwiecza OPEC. W swojej działalności napotykał on rozmaite wyzwania, do których  starał się dostosować swoją strategię. W przeszłości udawało się to z różnym powodzeniem.  Celem opracowania jest wykazanie, że światowy kryzys gospodarczy 2007/2008 osłabił pozycję  OPEC na międzynarodowym rynku ropy naftowej. Zmieniające się warunki rynkowe, w tym tworzenie  się nowego układu sił pomiędzy tradycyjnymi producentami, eksporterami, importerami oraz  konsumentami surowca, oraz zachwianie równowagi popytu i podaży surowca są w znacznej mierze  konsekwencjami kryzysu gospodarczego, który oddziaływał na międzynarodowy rynek ropy naftowej,  w tym OPEC. W pierwszej części artykułu zanalizowane zostanie długookresowe ujęcie ewolucji  pozycji OPEC na międzynarodowym rynku ropy naftowej, przede wszystkim w następstwie  kryzysu gospodarczego 2007/2008. Następnie przedstawione zostaną dane dotyczące wahań cen na  międzynarodowym rynku ropy naftowej jako reakcji na kryzys gospodarczy 2007/2008 oraz ich konsekwencje  dla bieżącej sytuacji rynkowej wraz z próbą prognozy na najbliższe lata.  

 

 

The position of the OPEC in the international crude oil market as the consequence of the global economic crisis 2007/2008 +

 

One of the most important players present in the global crude oil market is the OPEC, created  more than half a century ago. Its activity encountered various challenges which explained both  successful and unsuccessful adjustments of its strategy. The aim of this paper is to show that the  global economic crisis 2007/2008 contributed to the weakening of the OPEC’s position on the international  crude oil market. Changing market conditions, including the creation of a new  balance of power between traditional producers, exporters, importers, and consumers of crude  oil, and the imbalance of supply and demand for crude oil are largely down to the economic crisis,  which affected the international crude oil market and the OPEC itself. In the first part of the article,  the long-term evolution of the OPEC’s position on the international crude oil market, especially in  the aftermath of the economic crisis 2007/2008, will be analyzed. Afterward, data will be presented  concerning price volatility of the international crude oil market as a response to the economic crisis  2007/2008 and its implications for the current market situation, and an attempt will be made to  forecast how it might change in the coming years.  

 

 

Sebastian Bobowski, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

 

The multilateral context of the project of China–Japan–Republic of Korea trilateral free trade agreement [PDF EN]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.019.2404

 

The China–Japan–Republic of Korea trilateral free trade agreement may become a critical pillar of  Asian regionalism, determining future trade and political regime in the global scale. Undoubtedly,  this trilateral political dialogue is to be accompanied by parallel talks over competitive,  trans-regional projects involving Asia–Pacific partners, with special regard to the Transpacific  Partnership (TPP) and the Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP). However,  given the common challenges of the three analysed countries, in particular the unfavourable  demographics, reindustrialization, and inefficient domestic demand, it should be noted that the  said trilateral dialogue is facing very serious obstacles resulting from, among others, their historical  ballast and territorial claims, aswell as the intra-regional competition for leadership between  Beijing and Tokyo. The aim of the article is to study both multilateral determinants and implications  of the future China–Japan–Republic of Korea FTA.  

 

 

Multilateralny kontekst projektu trójstronnego porozumienia o wolnym handlu pomiędzy Chinami, Japonią i Republiką Korei

 

Trójstronne porozumienie o wolnym handlu pomiędzy Chinami, Japonią i Republiką Korei stanowić  może krytyczny filar azjatyckiego regionalizmu, determinujący przyszły ład handlowy  i polityczny w wymiarze globalnym. Nie ulega wątpliwości, iż owemu trójstronnemu dialogowi  politycznemu towarzyszyć będą równoległe prace nad konkurencyjnymi, transregionalnymi  porozumieniami pomiędzy partnerami z regionu Azji i Pacyfiku, ze szczególnym uwzględnieniem  Partnerstwa Transpacyficznego (TPP) oraz Regionalnego Wszechstronnego Partnerstwa  Gospodarczego (RCEP). Mając na względzie wspólne owym trzem omawianym krajom wyzwania,  związane w szczególności z niekorzystną demografią, reindustrializacją oraz nieefektywnym  popytem wewnętrznym, należy mieć świadomość poważnych przeszkód dla tego trójstronnego  dialogu, wynikających m.in. z zaszłości historycznych, pretensji terytorialnych, a także  wewnątrz regionalnej rywalizacji o przywództwo pomiędzy Pekinem a Tokio. Celem artykułu  jest przeanalizowanie multilateralnych determinant oraz implikacji przyszłego trójstronnego porozumienia  o wolnym handlu pomiędzy Chinami, Japonią i Republiką Korei.  

 

 

Karolina Pawlak, Katarzyna Kita, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

 

Skutki potencjalnej liberalizacji światowego handlu rolnego dla sektora rolno-żywnościowego państw ASEAN [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.057.2686

 

Celem artykułu jest przedstawienie możliwych scenariuszy rozwoju wymiany handlowej, produkcji,  popytu i cen w sektorze rolno-żywnościowym państw Stowarzyszenia Narodów Azji  Południowo-Wschodniej (ASEAN) w warunkach implementacji nowego porozumienia rolnego  wynegocjowanego pod auspicjami WTO. Projekcje ex ante wykonano przy użyciu modelu równowagi ogólnej Global Trade Analysis Project. Na podstawie symulacji GTAP można stwierdzić,  że państwa ASEAN dysponujące przewagami kosztowo-cenowymi, korzystając ze swobodnego  dostępu do rynków państw wysoko rozwiniętych, mogą zwiększać wolumen produkcji rolnej  i eksportu, stając się tym samym beneficjentami postępującej liberalizacji światowego handlu rolnego.  

 

 

Effects of the potential liberalization of the global agricultural trade for the agri-food sector of the ASEAN countries

 

The aim of this paper is to present the possibilities of development of trade, production, demand,  and prices in agri-food sector of the ASEAN countries in view of changes caused by implementation  of the new agricultural agreement negotiated under the WTO auspices. A general equilibrium  model Global Trade Analysis Project was used in the research to make ex ante projections.  Based on the GTAP simulation it can be concluded that having cost-price advantage and taking  advantage of freer access to the markets of the highly developed countries, the ASEAN nations  may increase the volume of agricultural production and export. In consequence, they may benefit  from the liberalization.  

 

 

 

Agnieszka Hajdukiewicz, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

 

Kwestie dotyczące rolnictwa w negocjacjach Transatlantyckiego Partnerstwa w dziedzinie Handlu i Inwestycji [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.020.2405

 

Kwestie związane z rolnictwem należą do najtrudniejszych tematów w negocjacjach Transatlantyckiego  Partnerstwa w dziedzinie Handlu i Inwestycji między Unią Europejską i Stanami Zjednoczonymi.  Celem artykułu jest zidentyfikowanie skali i zakresu rozbieżności stanowisk  wnajważniejszych kwestiach negocjacji dotyczących rolnictwa oraz podjęcie próby oceny możliwości  osiągnięcia kompromisu, uwzględniającej zarówno istniejące ograniczenia, jak i potencjalne  korzyści. Wyniki badań, opartych na studiach literatury i analizie dokumentów Źródłowych,  ujawniły znaczące różnice podejść, zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa żywności i ochrony  oznaczeń geograficznych. Kompromis będzie zatem trudno osiągnąć, mimo znaczących potencjalnych  korzyści wynikających ze wzrostu bilateralnej wymiany handlowej. Wydaje się, że relatywnie  łatwiej będzie ustalić kwestie redukcji stawek celnych na artykuły rolno-spożywcze,  natomiast najtrudniej będzie dojść do porozumienia w odniesieniu do środków pozataryfowych,  zwłaszcza niektórych barier sanitarnych i fitosanitarnych.  

 

 

Agricultural issues in the negotiations of the Transatlantic Trade and Investment Partnership

 

Agricultural issues are among the most difficult topics in the negotiations of the Transatlantic  Trade and Investment Partnership between the European Union and the United States. The purpose  of the article was to identify the scale and scope of differences of opinions on the major issues  of the negotiations related to agriculture and to try to assess the possibility of reaching a compromise  that takes into account both the existing constraints and potential benefits. Research results,  based on the study of literature and analysis of source documents, revealed significant differences  in approaches especially in matters of food safety and protection of geographical indications.  A compromise is therefore very difficult to obtain, despite the considerable potential benefits resulting  from the increase in bilateral trade. It seems that it would be relatively easy to determine  the issues of tariff reductions on agricultural and food products, whereas a compromise with regard  to non-tariff measures, in particular certain sanitary and phytosanitary barriers, would be  the most difficult to reach. 

 

 

CURRENT FINANCIAL CHALLENGES /  WYZWANIA WSPÓŁCZESNYCH FINANSÓW

 

Eugeniusz Gostomski, Uniwersytet Gdański


Finansyzacja w gospodarce światowej [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.021.2406

 

Celem niniejszego opracowania jest próba przedstawienia istoty finansyzacji i nakreślenie głównych  problemów związanych z nasilaniem się tego zjawiska w gospodarce światowej. Finansyzacja  rozumiana jako dominacja sektora finansowego nad sektorem realnym, co jest najbardziej  widoczne w USA, była jedną z istotnych przyczyn globalnego kryzysu finansowego. Autor  w oparciu o polską i zagraniczną literaturę przedmiotu oraz dane statystyczne przedstawił  główne przyczyny, natężenie i skutki finansyzacji w krajach wysoko rozwiniętych. Szczególną  uwagę zwrócono na negatywne następstwa finansyzacji na świecie. Mało prawdopodobne jest  powstrzymanie nasilającej się finansyzacji, ale należy podejmować działania na rzecz większej  regulacji rynków finansowych, co może ustabilizować ich funkcjonowanie i uchronić sferę realną  gospodarki przed bolesnymi skutkami kolejnych kryzysów finansowych. 

 

 

Financialization in the world economy

 

This paper aims to present the essence of financialization and outline the main problems  associated with the intensification of this phenomenon in the world economy. Financialization,  understood as the dominance of the financial sector over the real sector, which is most evident in  the United States, was one of the major causes of the global financial crisis. Basing his analysis on  Polish and foreign literature and statistical data, the author presents the main causes, intensity,  and consequences of financialization in developed countries. Special attention is paid to the  negative consequences of financialization in the world. It is unlikely to stop the process of  growing financialization. However, action in favor of greater regulation of financial markets,  which could stabilize their functioning and protect the real economy from the painful effects of  successive financial crises, should be taken. 

 

 

 

Anna Bendykowska, Mateusz Cyrzan, Uniwersytet Gdański

 

Finanse publiczne Niemiec wobec zmian demograficznych [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.022.2407

 

Zmiany demograficzne wpływają na sytuację gospodarczą wszystkich państw Europy Zachodniej.  Starzejące się społeczeństwa i spadające współczynniki dzietności to wyzwania, z którymi  musi sobie radzić każdy rząd na naszym kontynencie. Podstawą sformułowania wniosków była  analiza danych dotyczących sytuacji demograficznej Niemiec, najludniejszego kraju Unii Europejskiej,  który od kilku dekad zmaga się z poważnymi zmianami demograficznymi. Niemiecki  rząd prowadzi aktywną politykę prorodzinną, której celem jest głównie zwiększenie liczby urodzeń.  Mimo to, według prognoz, populacja Niemiec będzie się zmniejszała, osiągając w 2060 r.  80% stanu z 2012 r. Celem niniejszego referatu jest zbadanie przyczyn zmian demograficznych  zachodzących w Niemczech, ich skutków dla finansów publicznych oraz efektów wprowadzenia  potencjalnych środków, mających neutralizować niepożądane zjawiska gospodarcze. Głównym  wnioskiem jest stwierdzenie, że finanse publiczne Niemiec będą musiały sprostać nowej sytuacji  demograficznej, co może wiązać się z koniecznością dalszego reformowania systemów emerytalnych,  stworzenia kompleksowej polityki prorodzinnej i aktywizacji osób starszych.

 

 

Public finances of Germany in view of demographic changes

 

Demographic changes have an impact on the economic situation of all West European countries.  Aging of the population and falling fertility rates are challenges that every government on the  continent must deal with. The analysis was based on data concerning demographic situation in  Germany. It is the most populous country of the European Union, which has been struggling with  crucial demographic changes for several decades. The German government has an active pro-  -family policy, which mainly aims to increase the number of births. Yet, according to forecasts, the  population of Germany will decrease, reaching 80% of the population of 2012 by 2060. The purpose  of this paper is to examine the causes of demographic changes in Germany, their effects on  the public finances, and the potential effects of the implementation of measures to neutralize the  unwanted economic phenomena. The main conclusion is that the public finances of Germany will  have to cope with new demographic situation, which may involve the need to further reform the  pension system, develop a comprehensive family policy, and the activization of the elderly.  

 

 

Joanna Bogołębska, Uniwersytet Łódzki

 

Internacjonalizacja walut krajów emerging markets jako nowe zjawisko w finansach międzynarodowych [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.023.2408

 

Proces internacjonalizacji waluty postrzegany był dotychczas jako zjawisko przypisywane krajom  rozwiniętym. Wynika to z doświadczeń międzynarodowego systemu walutowego (msw), który  w toku ewolucji opierał się na walutach krajów rozwiniętych (USD, EUR, GBP, czy charakteryzuj  ących się wysokim stopniem umiędzynarodowienia DEM i jenie JPY), spełniających funkcje  waluty międzynarodowej. Tymczasem ostatnia dekada to okres wyraŹnego rozwoju gospodarczego  i wzrostu znaczenia w gospodarce globalnej krajów określanych jako „rynki wschodzące”  (emerging markets – EM), skutkującego pojawieniem się nowego zjawiska, jakim jest internacjonalizacja  ich walut. Niewątpliwie czynnikiem dynamizującym ten proces stał się globalny kryzys  finansowy, uświadamiający konieczność oparcia systemu walutowego na wielu walutach w celu  zwiększenia jego stabilności. W efekcie, w literaturze pojawił się nowy nurt analizujący ryzyka,  zagrożenia i korzyści z internacjonalizowania walut krajów emerging markets. Wśród walut  mogących potencjalnie ogrywać taką rolę wymienia się powszechnie: chińską (RMB), indyjską  (INR), brazylijską (BRL), rosyjską (RUB), południowoafrykańską, a czasami także koreańską i tureck  ą. Celem artykułu jest prezentacja uwarunkowań, zakresu oraz potencjalnego kierunku ewolucji  dokonującej się internacjonalizacji walut krajów emerging markets na tle tradycyjnego,  teoretycznego spojrzenia na zjawisko,woparciu o aktualne światowe badania i analizywtym obszarze.  Rozważania prowadzą do konkluzji, że z grupy tej niewątpliwie największy stopień zaawansowania  internacjonalizacji oraz wypełnienia przesłanek do pogłębiania się procesu  wykazuje waluta chińska, jednak także inne waluty (RUB, BRL) mogą odgrywać istotną rolę  w tym procesie. Proces internacjonalizacji walut krajów emerging markets będzie z pewnością  długotrwały i zasadniczo przybierze charakter internacjonalizacji regionalnej.  

 

 

Internationalisation of Emerging Market Currencies as a new phenomenon in international finance

 

So far, the process of internationalisation of the currency has been perceived as a phenomenon  concerning advanced economies. This conclusion has been drawn on the basis of the experiences  of the international monetary system, which in its evolution has been based on advanced economies’  currencies (USD, EUR, GDP, or highly internationalised DEM and JPY) fulfilling the functions  of international currency. However, over the last decade emerging market economics have  gained importance in the global economy due to their strong economic development, which has  resulted in the new phenomenon, namely the internationalization of emerging market currencies.  Undoubtedly, among factors giving dynamics to this process was the global financial crisis  revealing the necessity of multi-currency monetary system as a condition of enhancing its stability.  In effect, many authors started to analyze in their studies the risks, merits, and demerits of  the internationalization of emerging market currencies. Among these currencies are: Chinese  renminbi (RMB), Indian rupee (INR), Brasilian real (BRL), Russian ruble (RUB), and sometimes  the currencies of South Africa, Korea, and Turkey. The article aims at presenting – on the grounds  of the traditional, theoretical view as well as empirical studies – prerequisites, scope, and prospects  of potential evolution of emerging markets currencies’ internationalization. The main conclusion  is that although Chinese RMB is the most advanced in the process of internationalization currency,  other currencies (RUB, BRL) may also be of significance. However, the process described  above is supposed to be of long-time horizon and of strong regional impact. 

 

 

 

Adam Marszk, Politechnika Gdańska

 

The transformation of the Chinese stock market between 1990 and 2012 [PDF EN]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.024.2409

 

The main purpose of this paper is to examine the transformation of the stock market in the People’s  Republic of China (i.e. concentrated on stock exchanges in Shanghai and Shenzhen; the  stock exchange in Hong Kong was omitted) from its beginnings in the early 1990s, through rapid  development over the next two decades, up to the financial crisis of 2008 (the period examined is  1990–2012). The paper presents a short history of the Chinese stock market before and after 1990.  Other topics covered include unique stock classification system, comparison of the two stock exchanges,  main market participants (including barriers for institutional and foreign investors), and  legal/regulatory environment evolution. The next part of the paper consists of an analysis of the  main stock market’s development indicators (in both absolute and relative terms). The findings  conclude that, in the said period, Chinese stock market has undergone a deep transformation, especially  when its size and liquidity are being considered. However, there are still many aspects in  which it remains underdeveloped, particularly in the supervision system’s area.

 

 

Przemiany na chińskim rynku akcji w latach 1990–2012

 

Głównym celem tego artykułu jest prześledzenie zmian, które zaszły na rynku akcji w Chińskiej  Republice Ludowej (tzn. na rynku skoncentrowanym wokół giełd papierów wartościowych  wSzanghaju i Shenzhen; giełdawHong Kongu została pominięta) od jego początków we wczesnych  latach 90. XX w., poprzez okres szybkiego rozwoju w ciągu dwóch kolejnych dekad, aż do  globalnego kryzysu finansowego od 2008 r. (badany okres to lata 1990–2012). W artykule przedstawiono  zarys historii chińskiego rynku akcji przed i po 1990 r. Omówiono także takie tematy,  jak unikatowy system kategoryzacji akcji, porównanie dwóch giełd, struktura uczestników obrotów  (wraz z barierami dla inwestorów instytucjonalnych i zagranicznych) oraz ewolucja otoczenia  prawnego rynku. W kolejnej części artykułu poddano analizie zmiany podstawowych  wskaźników rozwoju rynku akcji (w ujęciu absolutnym oraz relatywnym). Z przeprowadzonych  rozważań wynika, że w badanym okresie chiński rynek akcji przeszedł głęboką transformację,  zwłaszcza w wymiarze swych rozmiarów oraz płynności.W wielu obszarach pozostaje on jednak  słabo rozwinięty – jego problemem jest przede wszystkim słaby nadzór giełdowy.  

 

 

Danuta Marciniak-Neider, Uniwersytet Gdański

 

Usługi płatnicze banków – polecenia przelewu [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.025.2410

 

Celem artykułu jest przedstawienie warunków realizacji poleceń przelewu po transpozycji do  polskiego systemu prawnego unijnej dyrektywy w sprawie usług płatniczych z 2007 r., a także  wprowadzonego w Polsce w 2012 r. innowacyjnego systemu natychmiastowych poleceń przelewu Express ELIXIR. W artykule przedstawiono korzyści dla klientów banków, wynikające z przyjęcia  w 2011 r. ustawy o usługach płatniczych, jeśli chodzi o szybkość i przejrzystość dokonywania  przelewów, zarówno transgranicznych w Europejskim Obszarze Gospodarczym, jak i krajowych. Scharakteryzowano też system natychmiastowych poleceń przelewu Express ELIXIR udostępniony bankom w czerwcu 2012 r.  przez Krajową Izbę Rozliczeniową. W marcu 2014 r.  usługę tę oferowało 8 banków. Główne wnioski: Jednolity Obszar Płatności w Euro jako samoregulacja  sektora bankowego oraz regulacje Unii Europejskiej wprowadzone w latach 1997–2014  pozwoliły zmniejszyć opłaty za przelewy transgraniczne w EOG oraz nadać im przejrzystość i skrócić czas ich realizacji. Krajowa Izba Rozliczeniowa systematycznie rozszerza usługi rozliczeniowe dla banków. W 2012r. wprowadziła system Express ELIXIR, umożliwiający dokonywanie przelewów natychmiastowych w czasie rzeczywistym. W artykule zastosowano metodę analityczno-opisową, opierając się na analizie literatury przedmiotu, dyrektyw i rozporządzeń unijnych  oraz danych liczbowych.  

 

 

Bank payment services – credit transfers

 

The purpose of this paper is to present the conditions of realizing of credit transfers in European  Union and fast credit transfers – Express ELIXIR – in Poland. This article presents main rules of  Payment Services Directive (PSD) which was implemented to Polish law in 2011, benefits for bank  customers regarding the transparency of conditions for cross-border in European Economic Area  and internal credit transfers, and the maximum time taken to execute these transfers. It also presents  the analysis of the innovative bank’s payment services in Poland – real-time credit transfer  service called Express ELIXIR. This system was introduced in June 2012 by The National Clearing  House (KIR). By March 2014 eight banks in Poland were offering this service. The main conclusions  are as follows: Single European Payment Area – self-regulation of banking sector, European  Union directives and regulations introduced in 1997–2014 – have ensured transparency for consumers  and fee and execution time reduction of credit transfers in European Economic Area. In Poland,  KIR has been systematically developing its services. In 2012 it has introduced Express  ELIXIR – the system which enables clearing immediate payments. Research method applied include  the analysis of scientific papers, European legislation, and statistical data.  

 

 

Magdalena Mosionek-Schweda, Urszula Mrzygłód, Uniwersytet Gdański

 

Inicjatywy rządowe na rzecz ułatwienia polskim MSP dostępu do finansowania [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.026.2411

 

Ze względu na duże znaczenie dla gospodarki kraju małe i średnie przedsiębiorstwa są przedmiotem  zainteresowania instytucji publicznych od wielu lat.W Polsce w ramach inicjatyw wspierających rozwój działalności gospodarczej, oprócz unijnych form finansowego wsparcia  w postaci dotacji z funduszy europejskich, uruchomiono również rządowe programy gwarancji  i poręczeń. Podstawowym celem tych programów jest zwiększenie dostępu przedsiębiorców,  szczególnie zaliczanych do sektora mikro, małych i średnich, do zewnętrznych Źródeł finansowania  poprzez udzielanie poręczeń i gwarancji. Artykuł przedstawia działania w zakresie wspierania  dostępu do finansowania MSP podjętychwramach tych programów oraz ich wstępną ocenę.  Praca powstała w oparciu o literaturę przedmiotu oraz analizę założeń i zasad funkcjonowania  prezentowanych programów.  

 

 

Government measures undertaken to facilitate access to finance for SME’s in Poland

 

Poland  The SME sector has been attracting attention of Polish and European public authorities for many  years. In 2013 Polish government implemented the guarantees and sureties programmes designated  particularly for the SMEs. The primary goal of these programmes is to improve the access to  external financial sources for entrepreneurs, especially those who belong to the SMEs sector. The  purpose of this article is to present those recent activities and, furthermore, to provide their preliminary  assessment. The article is based on literature studies as well as on the analysis of the primary  documents and operational framework of the selected programmes.  

 

 

 

ENTERPRISE IN THE INTERNATIONAL ENVIRONMENT / PRZEDSIĘBIORSTWO W OTOCZENIU MIĘDZYNARODOWYM

 

 

Jarosław Brach, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

 

Przedsiębiorstwa w sferze biznesu międzynarodowego ze szczególnym uwzględnieniem korporacji transnarodowych – problemy definicyjne, podejście teoretyczne i praktyczne [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.027.2412

 

Przedsiębiorstwa działają w sferze biznesu międzynarodowego od setek lat. Głównym celem  tego artykułu jest wykazanie, że wciąż istnieje szereg problemów ze zdefiniowaniem pojęcia firmy  – korporacji wielonarodowej/transnarodowej oraz określeniem sposobu pomiaru stopnia jej  internacjonalizacji. Artykuł opiera się zasadniczo na informacjach zawartych w książkach i artykułach poświęconych tej tematyce. Z teoretycznego punktu widzenia główny problem badawczy  polega jednak na tym, iż chociaż opracowano już wiele wskaźników internacjonalizacji,  włączając w to syntetyczne, jak indeks TNI zaproponowany przez UNCTAD, naukowcy wciąż  mają trudności z opracowaniem wskaźnika, który jednocześnie byłby zwarty (syntetyczny),  a z drugiej zawierałby szereg praktycznie użytecznych informacji na temat działania firm  w układzie międzynarodowym.  

 

 

Companies in the field of international business with a special attention paid to TNCs – problems with defining, theoretical and practical approach

 

Companies have been present in the sphere of international business for hundreds of years. The  main aim of this article is to show that there are still many problems with defining what the multinational  or transnational company is and how to measure the level of its internationalization. The  article is mainly based on the analyzed information from books and articles dedicated to this subject.  From the theoretical point of view, the main problem is that although many indices of internationalizion  have been developed so far, including synthetic ones, like the TNI index proposed  by the UNCTAD, scientists still have real problems with preparing indices which would be at the  same time synthetic and incorporating relevant and practically used information on the companies’  activities across countries.  

 

 

Ewa Mińska-Struzik, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Wanda Nowara, Urząd Statystyczny w Poznaniu

 

Dylematy badań nad internacjonalizacją przedsiębiorstwa [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.028.2413

 

Coraz częstszy brak liniowości w przebiegu procesu internacjonalizacji współczesnych przedsiębiorstw,  wyrażający się opuszczaniem pewnych faz, eksternalizacją wybranych czynności i czasowym  wycofywaniem się z określonych rynków, prowadzi do sytuacji, w której liczba  możliwych trajektorii internacjonalizacji wzrasta, a moc eksplanacyjna istniejących modeli teoretycznych  słabnie. Celem niniejszego artykułu jest ocena adekwatności dotychczasowego dorobku  teoretycznego do wyjaśniania specyficznych zachowań firm w procesie internacjonalizacji  (jak deinternacjonalizacja, reinternacjonalizacja czy nawiązywanie relacji quasi-hierarchicznych)  oraz wskazanie na zależności i problemy, które trzeba uwzględnić, formułując nowe propozycje  teoretyczne i miary internacjonalizacji. Badania oparto na wnioskach płynących z pogłębionych  i krytycznych studiów literaturowych. 

 

 

Dilemmas of studies on internationalization of an enterprise

 

The increasingly frequent non-linearity of internationalization processes of modern enterprises,  manifesting itself in skipping certain stages of internationalization, externalization of selected activities,  temporary withdrawal of certain markets, etc., lead to the situation in which the number  of possible trajectories of internationalization increases, and thus the explanatory power of existing  theoretical models weakens. The purpose of the article is the evaluation of theoretical achievements  regarding specific moves in the internationalization processes (such as de-internationalization,  re-internationalization, or establishing quasi-hierarchical relationships) and the indication  of interdependences and problems, necessary to consider while formulating new theoretical  proposals and measures of internationalization. The study draws on results of an in-depth critical  literature review.  

 

 

Magdalena Rosińska-Bukowska, Uniwersytet Łódzki


Interdyscyplinarność współczesnej teorii przedsiębiorstwa – implikacje dla strategii konkurencyjności w dobie globalizacji [PDF PL] 

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.029.2414

 

Celem artykułu jest próba przedstawienia koniecznych modyfikacji w strategiach konkurencyjności  przedsiębiorstw działających w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu i wykazania, że  wymaga to uwzględnienia rekomendacji wynikających z interdyscyplinarności współczesnej  teorii firmy. Analizy oparto na badaniu wskazówek dotyczących kreowania strategii konkurencyjności  adekwatnych do wymogów globalnej, opartej na wiedzy gospodarki. Badania wskazują, że  współczesne przedsiębiorstwa powinny budować swoje modele biznesowe na bazie wielowarstwowego  kapitału ekonomicznego i intelektualnego. W ten sposób uzyskają możliwość twórczego  łączenia perspektyw globalnej i lokalnej, wewnętrznej i zewnętrznej, instytucjonalnej i behawioralnej. W konsekwencji posiadać będą zdolność kreowania konkurencyjności o charakterze systemowym.  

 

 

Interdisciplinarity of the modern enterprise theory – implications for a competitiveness strategy in the age of globalization 

 

The purpose of this article is to present the necessary modifications in the competitive strategies of  companies operating in the dynamically changing environment as well as to demonstrate that it  requires taking into account the recommendations resulting from the interdisciplinary nature of  the modern theory of the firm. Analyses were based on studies of suggestions for companies in  the global and knowledge-based economy. Research indicates that contemporary companies  should base their business models on multi-layered economic and intellectual capital which  would enable them to connect global and local perspectives, thus allowing them to create a internal  and external and institutional and behavioral systemic competitiveness. This article is divided  into three parts. The first one presents sources of contemporary interdisciplinary theory of company,  the essence of alternatives theory. The second one presents the evolution of the concept of  enterprises’ competitiveness under the influence of changes in the global economy. The third part  discusses recommendations of changes in the strategies of the competitiveness of enterprises in  the globalization age.  

 

 

 

Wiesława Lizińska, Izabela Serocka, Renata Marks-Bielska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

 

Nakłady inwestycyjne przedsiębiorstw z kapitałem zagranicznym w okresie kryzysu gospodarczego [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.030.2415

 

Kryzys gospodarczy ostatnich lat wpłynął nie tylko na działalność i wyniki finansowe przedsiębiorstw,  ale również na wartość dokonywanych przez nie nakładów inwestycyjnych. Celem artykułu była analiza i ocena zmian wartości nakładów inwestycyjnych wydatkowanych przez  przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym w Polsce w latach 2007–2012. Przeprowadzona analiza  pozwoliła na wyróżnienie grup przedsiębiorstw o najwyższej dynamice zmian wartości ponoszonych  nakładów inwestycyjnych. Wyodrębniono także grupy przedsiębiorstw najbardziej  wrażliwych na kryzys gospodarczy. Analiz dokonano z uwzględnieniem wielkości przedsiębiorstw  i pochodzenia kapitału (krajowy i zagraniczny). Największą dynamiką zmian wartości  ponoszonych nakładów inwestycyjnych charakteryzowała się grupa mikroprzedsiębiorstw ZKZ.  Pomimo kryzysu wartość importu i eksportu podmiotów ZKZ nie obniżyła się tak znacznie jak  w przypadku nakładów inwestycyjnych. Wyższą dynamiką osiąganych przychodów charakteryzowały się podmioty z udziałem kapitału zagranicznego.

 

 

Investment outlays of enterprises with foreign capital in the economic crisis

 

The economic crisis of recent years affected not only the business and financial results of enterprises,  but also the value of their investment outlays. The purpose of the article was to analyze and  evaluate changes in the value of investment outlays incurred by enterprises with foreign capital  in Poland in the years 2007–2012. The analysis allowed to indicate groups of enterprises with the  highest dynamic of changes in investment outlays. It also made it possible to indicate groups of  companies most vulnerable to the economic crisis. The analysis was carried out taking into account  the size of the companies and the origin of capital (domestic and foreign). The highest  growth rate of investment outlays characterized a group of micro companies with foreign capital.  Despite the crisis, the value of imports and exports in the companies with foreign capital did not  decrease as much as in the case of investment. Companies with the participation of foreign capital  presented a higher growth rate of revenues.  

 

 

 

Małgorzata Szałucka, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu


Geograficzna lokalizacja spółek bezpośredniego inwestowania polskich przedsiębiorstw w kontekście podnoszenia konkurencyjności organizacji [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.031.2416

 

W opracowaniu starano się ocenić wpływ inwestycji zagranicznych polskich przedsiębiorstw na  ich konkurencyjność, a także zidentyfikować obszary największych korzyści płynących z internacjonalizacji  działalności gospodarczej w zależności od miejsca lokalizacji spółki bezpośredniego  inwestowania. W tym celu wykorzystano metodę wywiadu bezpośredniego, a badanie  przeprowadzono w 2012 r. wśród polskich przedsiębiorstw – inwestorów bezpośrednich. Wyniki  badania ujawniły, iż aktywność polskich przedsiębiorstw w podejmowaniu bezpośrednich inwestycji  zagranicznych przekłada się na wzrost ich konkurencyjności, przy czym ocena zmiany  potencjału wskutek BIZ zależy od lokalizacji projektu inwestycyjnego jedynie w odniesieniu do  konkurentów na rynkach zagranicznych. Ponadto korzyści płynące z internacjonalizacji działalności  identyfikowane przez badane przedsiębiorstwa różnią się w odniesieniu do krajów rozwiniętych  i rozwijających się.  

 

 

The geographical location of foreign affiliates of Polish enterprises and the enterprise competitiveness

 

The aim of the paper is to evaluate the impact of foreign direct investment of Polish enterprises on  their competitiveness as well as to identify areas of greatest benefits from an international involvement  in the form of FDI depending on the location of foreign affiliates. The article presents  the results of a research carried out in 2012 through direct interviews among Polish companies –  direct investors. Results revealed that the activity of Polish enterprises in the form of FDI has  a positive influence on their competitiveness and the FDI impact is considered to be dependent  on the location of a foreign affiliate only in relation to competitors in foreign markets. In addition,  the benefits of internationalization, identified by the surveyed companies, vary in the cases of developed  and developing countries.  

 

 

 

Małgorzata Stefania Lewandowska, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie


Związek między innowacyjnością a konkurencyjnością międzynarodową przedsiębiorstw. Analiza porównawcza dla Czech, Polski i Węgier [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.032.2417

 

Związek między innowacyjnością a międzynarodową konkurencyjnością stanowi przedmiot  wielu prac badawczych. Celem opracowania jest zbadanie zależności między wprowadzaniem  innowacji a eksportem firm z Czech (N = 1824), Węgier (N = 964) i Polski (N = 2795). Oceniono  również związek odwrotny (reverse causality). W badaniu wykorzystano dane z kwestionariusza  Community Innovation Survey (CIS). W analizie zastosowano metodę Chi-kwadrat z proporcjami  kolumnowymi z poprawką Bonferroniego w celu wykazania statystycznie istotnych różnic  między przedsiębiorstwami z trzech badanych krajów oraz regresję logistyczną w celu wykazania  związku między wprowadzaniem innowacji a sprzedażą międzynarodową. Przeprowadzona  analiza wskazuje na pozytywny związek między wprowadzeniem innowacji a aktywnością  sprzedażową na rynkach zagranicznych przedsiębiorstw trzech krajów. Wpływ eksportu na  innowacyjność przedsiębiorstw jest słabszy od wpływu innowacyjności na ich eksport.  

 

 

Relationship between innovation performance and international competitiveness of firms. Comparative analysis for Czech Republic, Poland, and Hungary

 

The relationship between innovation and international competitiveness is widely discussed in  the literature. The focus of this paper is on analysing the relationship between the introduction of  product, process, marketing and organizational innovation, and export of firms in Czech Republic  (N=1824), Hungary (N=964), and Poland (N=2795). Reverse causality – the effect of export  on firm’s innovation performance – is also investigated. The survey is based on data from Community  Innovation Survey (CIS) questionnaire. Chi-squared test with column proportions and  the Bonferroni correction was applied to verify statistically significant differences between firms  from surveyed countries. The logistic regression models were construed to identify the relationship  between each type of innovation and firm’s international sale’s orientation. A positive relation  between innovation and export on all foreign target markets for firms in the three surveyed  countries has been revealed. The influence of firm’s export on innovativeness is weaker.  

 

 

Anna Odrobina, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie


Otwarta innowacja a internacjonalizacja działalności badawczo-rozwojowej współczesnych przedsiębiorstw [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.033.2418

 

Działalność badawczo-rozwojową współczesnych przedsiębiorstw charakteryzują dwa zjawiska:  dynamicznie rozwijający się proces internacjonalizacji B+R oraz wprowadzanie innowacji zgodnie  z modelem otwartej innowacji. W opracowaniu podjęto próbę identyfikacji wzajemnych  powiązań i oddziaływań między nimi. Przeprowadzone analizy pokazują, że wprowadzanie  otwartej innowacji przez korporacje transnarodowe jest czynnikiem dynamizującym proces internacjonalizacji B+R przedsiębiorstw z uwagi na możliwość pozyskiwania zewnętrznych Źróde  ł innowacji z otoczenia globalnego. Przyjmując model otwartej innowacji, KTN internacjonalizuj  ą B+R przez tworzenie zagranicznych filii B+R oraz zaangażowanie w międzynarodową  współpracę badawczą. Wobec tego oczywistą konsekwencją otwartej innowacji staje się internacjonalizacja  biznesowych B+R. Z drugiej strony, proces internacjonalizacji B+R przedsiębiorstw  niekoniecznie prowadzi do pobudzenia otwartej innowacji. Asymetria w przepływie  wiedzy i technologii, wynikająca z nastawienia zagranicznych filii B+R na absorpcję zasobów od  podmiotów zewnętrznych, powoduje deficyt w przepływach od zagranicznej jednostki B+R do  podmiotów zewnętrznych w kraju jej lokalizacji.   

 

 

The open innovation and the internationalization of research and development activity of contemporary enterprises

 

Research and development activity of the contemporary enterprises is characterized by two processes:  dynamic development of the R&D internationalization process and open innovation  model of performing innovations. In this article the Author takes on an attempt to identify the relations  and interactions between these phenomena. The performed analyses shows that implementation  of the open innovation by multinationals is the factor which stimulates the R&D  internationalization process because of the possibility of obtaining external sources of innovations  from global economy. Realizing the open innovation model, corporations internationalize the  R&D by both locating their R&D units abroad and engaging in international research cooperation.  In view of this, the internationalization of business R&D becomes the evident sequence of  open innovation. On the other hand, the process of internationalization of the R&D may not  stimulate open innovation. The asymmetry in knowledge and technology transfers caused by the  orientation of the R&D units towards absorption of external sources creates a deficit in transfers  from these subsidiaries to external parties in location country. 

 

 

 

Joanna Bednarz, Uniwersytet Gdański


The impact of the image of Poland on the international competitiveness of Polish enterprises [PDF EN]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.034.2419

 

The article concentrates on a presentation of the core of the country image and the country-of-origin  effect as well as the influence of these elements on the building of the competitive advantage  of business entities on foreign markets. The attention is focused on the example of Poland and  Polish companies. The author tries to find out whether the image of Poland, as it is perceived  abroad, may be a potentially problematic element in the expansion of Polish enterprises onto  foreign markets. It seems that “Polishness” constitutes a rather neutral element of the export offer  on the European market; some Polish enterprises even noticed a positive influence of the associations  related to Poland. The author also submits a thesis that this rather disadvantageous perception  of Poland and Poles based on the stereotypes rooted in the past is gradually improving. Upon  writing this article, the results of surveys prepared by Polish institutions and universities as well  as the results of an unpublished survey carried out by the author were used. Empirical research  entitled “Foreign Expansion of Polish Foodstuff, Cosmetic, and Apparel Branches on German,  Czech, Russian, and Ukrainian Markets” was carried out in Poland in the mid-2012.  

 

 

Wpływ wizerunku Polski na konkurencyjność międzynarodową polskich przedsiębiorstw

 

Niebagatelne znaczenie dla każdego przedsiębiorstwa decydującego się na ekspansję zagraniczną ma wizerunek kraju, z którego pochodzi. Reputacja kraju macierzystego wpływa na wizerunek  i postawy, a w konsekwencji także na sprzedaż towarów i/lub marek w nim wytworzonych.  Celem niniejszego artykułu jest ukazanie istoty wizerunku państwa i efektu kraju pochodzenia oraz wpływu tych elementów na budowanie przewagi konkurencyjnej podmiotów  gospodarczych na rynkach zagranicznych. Szczegółowej analizie poddano duże i średnie polskie  przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży spożywczej, kosmetycznej i odzieżowej, które z powodzeniem  prowadzą działalność gospodarczą w Niemczech, Czechach, Rosji i na Ukrainie. Uogólniając wnioski płynące z obserwacji oraz przeprowadzonego w 2012 r. badania empirycznego można stwierdzić, że polskie pochodzenie badanych przedsiębiorstw raczej nie utrudnia im ekspansji  na rynki europejskie. Wydaje się, że ewentualne negatywne skojarzenia są silniejsze  w świadomości potocznej niż w środowisku gospodarczym.  

 

 

Lidia Danik, Tomasz Gołębiowski, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

 

International experience and perceived success factors in international collaborative relationships. An empirical study of Polish firms cooperating with Chinese and German partners [PDF EN]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.035.2420

 

The aim of the paper is the analysis of the relationship between the perception of the success factors  in international collaborative relationships and firm’s international experience. The results of  an empirical study on the sample of 278 Polish exporters and importers cooperating with partners  from China and Germany are presented and both the differences in success factor perception depending  on foreign partners’ home country, and the correlation of the perception of the success  factors with the international experience of the firms are discussed. The study revealed that the  firms working with partners in China have somewhat more international experience. The importance  of the majority of the success factors in relationships with German partners did not differ  significantly from those in collaboration with Chinese firms. However, some consequential differences  were observed. Internationalization experience is not strongly related with the perception  of international cooperation success factors.  

 

 

Międzynarodowe doświadczenie a postrzeganie czynników sukcesu w międzynarodowych relacjach kooperacyjnych. Badanie empiryczne polskich przedsiębiorstw współpracujących z partnerami z Chin i Niemiec

 

Celem artykułu jest przeanalizowanie relacji między międzynarodowym doświadczeniem  przedsiębiorstw a postrzeganymi przez nie czynnikami sukcesuwrelacjach międzynarodowych.  Zaprezentowano w nim wyniki badania empirycznego na próbie 278 polskich eksporterów i importerów  współpracujących z partnerami z Niemiec i Chin. Przedyskutowane zostały zarówno  różnice w postrzeganiu czynników sukcesu w zależności od kraju pochodzenia partnera, jak i korelacja  percepcji czynników sukcesu z międzynarodowym doświadczeniem badanych przedsiębiorstw.  Analiza wykazała, że przedsiębiorstwa współpracujące z partnerami z Chin mają nieco  większe doświadczenie międzynarodowe. Znaczenie większości czynników sukcesu nie różniło  się istotniewprzypadku współpracy z partnerami z Chin i z Niemiec (zaobserwowano jednak kilka  istotnych różnic). Międzynarodowe doświadczenie badanych przedsiębiorstw nie było silnie  powiązane z percepcją czynników sukcesu we współpracy międzynarodowej.

 

 

Tomasz Gołębiowski, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie


Wpływ zakorzenienia przedsiębiorstwa na przewagę konkurencyjną – perspektywa korporacji transnarodowej [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.036.2421

 

Artykuł poświęcono analizie koncepcji zakorzenienia (embeddedness) i jego wpływu na przewagę  konkurencyjną przedsiębiorstwa w świetle teorii zasobowej, teorii sieci oraz teorii biznesu międzynarodowego.  Zakorzenienie przedsiębiorstwa jest określone przez zakres funkcjonalny jego  relacji z podmiotami otoczenia i liczbę tych partnerów, intensywność i trwałość więzi oraz  współzależność partnerów. Właściwy poziom zakorzenienia ma istotny wpływ na powiększanie  i wykorzystywanie zasobów wiedzy przedsiębiorstwa. Z tego względu jest ono uznawane za  ważną determinantę trwałej przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw na rynku międzynarodowym.  W artykule omówiono specyfikę zarządzania relacjami,w tym także kwestie odnoszące się  do poziomu i charakteru zakorzenienia, w korporacjach transnarodowych (KTN). Uwzględniono  przy tym zarówno zakorzenienie wewnętrzne, tj. w relacjach między podmiotami tworzącymi  wewnętrzną sieć KTN, jak i zakorzenienie zewnętrzne, tj. w relacjach centrali korporacji,  a zwłaszcza filii zagranicznych z niezależnymi podmiotami w kraju goszczącym.  

 

 

Influence of firm’s embeddedness on competitive advantage – a transnational corporation perspective

 

The paper is aimed at the analysis of the concept of firm’s embeddedness and its influence on  firm’s competitive advantage in the context of resource-based view of a firm, business networks  theory, and international business theories. Embeddedness is characterized by the number of  functional areas of the firm involved with external partners and the number of these partners, intensity  and sustainability of linkages, and interdependence of relationships’ actors. The right level  of embedding is crucial for augmenting and exploitation of the knowledge available to the firm.  Therefore, embeddedness has been recognized as a significant determinant of firm’s sustainable  competitive advantage in international markets. The paper discusses the specific issues related to  relationship management, incl. those connected with the level and nature of embeddedness in  transnational corporations (TNC). Analysis covers both the internal embeddedness, i.e. in linkages  within the internal TNC network, and the external embeddedness, i.e. in relationships of  headquarters or foreign subsidiaries with independent actors in a host country.  

 

 

 

Ewa Gwardzińska, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

 

Pozycja konkurencyjna przedsiębiorców AEO na rynku unijnym i międzynarodowym [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.037.2422

 

Przedsiębiorstwa AEO (Authorised Economic Operator), funkcjonujące w UE od 2009 r., zwiększaj  ą swoją pozycję konkurencyjną w zakresie międzynarodowego obrotu towarowego nie tylko  na rynku unijnym, ale również i międzynarodowym. Unia Europejska podpisała już umowy  o wzajemnym uznawaniu świadectw AEO ze Szwajcarią, Norwegią, Japonią i USA oraz negocjuje  umowy z Chinami i Afryką Południową, co niewątpliwie podnosi rangę tych państw na arenie  międzynarodowej. Celem artykułu jest ukazanie korzyści płynących z uczestnictwa w systemie  AEO dla tej grupy przedsiębiorców w zakresie dokonywanych operacji celnych dzięki ułatwieniom  przyznawanym w międzynarodowym obrocie towarowym. Autorka dokonuje analizy stosowanych  ułatwień oraz określa ich wpływ na zdobycie przewagi konkurencyjnej na rynku  unijnym i międzynarodowym, m.in. poprzez zwiększenie wiarygodności podmiotów, skrócenie  czasu dokonywania odpraw celnych dzięki mniejszej liczbie kontroli celnych oraz poprzez szerszy  i łatwiejszy dostęp do zmian w regulacjach celnych (newslettery).  

 

 

Competitive advantage of AEO enterprises on the EU and international markets

 

The Authorised EconomicOperators (AEO) functioning since the year 2009 at the European Union  market are constantly increasing their competitiveness in the area of international goods turnover  not only at the EU market but also at the international one. The European Union has already  signed agreements on the mutual recognition of AEO certificates with Switzerland, Japan, and  the USA, and is currently negotiating such agreements with China and South Africa, which undoubtedly  increases the certificates’ role in the international relations. It is the purpose of this article  to present advantages resulting from participation in the AEO system for this group of  business entities with regard to customs transactions carried out by them, due to facilitations  granted in the international goods turnover. The author conducts an analysis of the applicable  facilitations and she estimates their potential influence on gaining a competitive advantage on the  EU and international markets.  

 

 

 

 Małgorzata Bartosik-Purgat, Jerzy Schroeder, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu


Targi międzynarodowe jako źródło informacji o rynkach i partnerach zagranicznych [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.038.2423

 

Celem artykułu jest identyfikacja roli, jaką odgrywają współcześnie międzynarodowe targi  w działalności wystawców oraz postrzeganie ich i wykorzystanie przez polskich eksporterów jako  Źródła informacji. Targi międzynarodowe są jednymi z najbardziej kompleksowych i skutecznych  sposobów poszukiwania zagranicznych rynków. Wśród wielu zalet uczestnictwa w specjalistycznych  targach międzynarodowych wyróżnia się przede wszystkim utrzymywanie, aktualizowanie  i intensyfikację relacji z dotychczasowymi klientami i dystrybutorami, a także poszukiwanie nowych  klientów. Ponadto, sam udział umożliwia przeprowadzenie badania rynku, uzyskanie informacji  na temat konkurencji oraz testowanie akceptacji nowego lub innowacyjnego produktu  wśród odwiedzających. Udział w międzynarodowych targach może się zatem okazać bardzo  korzystny dla przedsiębiorstwa. Jest on jednak zazwyczaj kosztowny i dlatego wyboru z szerokiej  oferty imprez targowych należy dokonać rozsądnie po uwzględnieniu różnych kryteriów.Wyniki  badań przeprowadzonych w Polsce prezentują cenne informacje dotyczące postrzegania i wykorzystania  przez polskich eksporterów uczestnictwa w targach poprzez przeprowadzenie ogólnego  badania rynku oraz kontakt z obecnymi i nowymi klientami, a także dystrybutorami.

 

 

International trade fairs as a source of information on foreign markets and partners

 

The purpose of this paper is to identify the role that contemporary international fair conforms to  the exhibitors and how Polish exporters perceive and utilize its informative role. International  fairs are among the most complex and effective ways of prospecting foreign markets. Among the  many advantages of participating in a specialized international fair, maintaining, updating, and  intensifying relations with existing customers and distributors, and finding new customers are  some of the key features. Furthermore, the participation itself is a perfect pretext for carrying out  a market research, getting information about the competition, and testing the acceptance of a new  or innovative product among visitors. The participation in an international fair can prove highly  beneficial for the company. Nevertheless, it is usually a costly activity, and for this reason the selection  from the multitude of fairs of the most relevant for the participating company is an action  to be done wisely and bearing in mind several selection criteria. The results of a research conducted  in Poland offers valuable insights into how Polish exporters perceive and utilize nonselling  activities during the international fair including carrying out general market research and  meeting existing and new customers and distributors. 

 

 

 

Aleksandra Kuźmińska-Haberla, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu


Różnice kulturowe jako bariera podejmowania działalności zagranicznej przez polskie przedsiębiorstwa? Rozważania w świetle badań empirycznych [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.039.2424

 

Umiędzynarodowienie działalności staje się coraz powszechniejsze wśród dużych korporacji  polskich, lecz małe i średnie przedsiębiorstwa rzadko podejmują ryzyko funkcjonowania na rynku  międzynarodowym. Przyczyny rezygnacji z inwestycji zagranicznych,w szczególności w krajach  pozaeuropejskich, są bardzo różne. Celem artykułu była próba odpowiedzi na pytanie, czy  różnice kulturowe stanowią barierę przy podejmowaniu inwestycji zagranicznych przez polskie  firmy, a jeśli tak, to w jakim zakresie i obszarze. Rozważania oparte zostały na badaniach empirycznych  prowadzonych na grupie polskich inwestorów zagranicznych. Z przeprowadzonych badań  wynika, że polskie firmy nie postrzegają różnic kulturowych jako bardzo znaczącej bariery w podejmowaniu  ekspansji zagranicznej. Należy jednak zauważyć, że zdecydowana większość  przedsiębiorców koncentruje się nadal na rynkach europejskich, które kulturowo są do siebie  zbliżone. Ponadto nie do końca się oni orientują, czym są różnice kulturowe i jak mogą wpływać  na prowadzenie działalności gospodarczej. Nie zawsze są świadomi, iż lepsze poznanie partnera  mogłoby zaoszczędzić im wielu problemów i pomóc w sprawniejszym funkcjonowaniu na  obcym rynku. 

 

 

Cultural differences as a barrier in foreign expansion of Polish companies? Reflections in the light of empirical studies

 

The internationalization of production is getting more and more common among large Polish corporations,  yet small and medium-sized enterprises rarely take the risk of conducting their operations  on the international markets. Reasons for not taking actions abroad, especially in  non-European countries, are very diverse. The purpose of this article is to attempt to answer the  question whether cultural differences constitute a barrier for Polish companies to invest abroad,  and if so, to what extent. Considerations have been carried out on the basis of empirical studies  conducted on a group of Polish foreign investors. It turns out that Polish companies do not perceive  cultural differences as a very significant barrier for international expansion. It should be  noted, however, that the vast majority of businesses are still focused on European markets, culturally  similar to Poland. In addition, the companies are not always aware of how cultural differences  can affect their economic activities. Companies do not realize that a better understanding of partner’s  culture can help avoid many problems and function more efficiently on the foreign market.  

 

 

Anna Fornalska, Marcin Skurczyński, Uniwersytet Gdański

 

Intercultural competence of employees as a non-economic factor influencing competitiveness in the international market [PDF EN]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.040.2425

 

Standardization of production, reduction of technology costs, and access to information mean  that international enterprises compete not only in the fields of their ability to establish relationships  with potential customers but also their understanding of the customers’ expectations arising  from their cultural conditioning. Being competitive in foreign markets often requires in-depth  understanding of other cultures, openness, and ability to function beyond the stereotypes. The  capacity to interact effectively with people of different languages and cultural backgrounds is one  of the most important skills of a salesperson or a businessperson planning to internationalize their  business. Employees aware of cultural differences may substantially improve the company’s  international performance. The aim of this paper is to discuss the change in the importance of  non-economic factors influencing international competitiveness of companies, with particular  reference to intercultural competence. To achieve this aim, the authors analysed both Polish and  foreign literature, with emphasis on competitiveness theories. The following paper also presents representative techniques of assessing the above-mentioned competence.   

 

 

Kompetencje międzykulturowe pracowników jako pozaekonomiczny czynnik konkurencyjności na rynkach międzynarodowych

 

Standaryzacja produkcji, malejące koszty technologii i ułatwiony dostęp do informacji oznaczają,  że na rynku międzynarodowym firmy nie konkurują między sobą wyłącznie oferowanymi produktami,  ale także umiejętnościami ustanowienia relacji z potencjalnymi klientami oraz rozumieniem  ich oczekiwań, wynikających z uwarunkowań kulturowych. Bycie konkurencyjnym na  rynkach zagranicznych wymaga dogłębnego zrozumienia innych kultur, otwartości i odrzucenia  stereotypów. Zdolność do skutecznego współdziałania z ludźmi o różnej proweniencji kulturowej  i posługującymi się rozmaitymi językami jest jedną z najważniejszych kompetencji niezbędnych  w firmie planującej umiędzynarodowienie. Pracownicy świadomi różnic kulturowych  mogą znacznie poprawić wyniki ekonomiczne przedsiębiorstw międzynarodowych. Celem  niniejszego artykułu jest omówienie zmian w znaczeniu poszczególnych czynników wpływających na międzynarodową konkurencyjność przedsiębiorstw, ze szczególnym naciskiem na  kompetencje międzykulturowe. Aby osiągnąć ów cel autorzy przeanalizowali zarówno literaturę  polską, jak i obcą, ze szczególnym uwzględnieniem publikacji dotyczących teorii konkurencyjności.  W artykule przedstawiono również reprezentatywne techniki oceny kompetencji międzykulturowych.  

 

 

Dorota Simpson, Uniwersytet Gdański

 

Ekspatrianci wobec szoku kulturowego i odwróconego szoku kulturowego [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.041.2426

 

Procesy zachodzące w gospodarce, technice i kulturze sprawiają, że świat w coraz większymstopniu  staje się globalną wioską, co oznaczałoby, że problem różnic kulturowych w biznesie ulegnie  zmarginalizowaniu. Dzięki internetowi duża część ludzi ma stałą możliwość komunikowania się  i docierania do poszukiwanych informacji. Można by zatem wysnuć wniosek, iż rozważania na  temat szoku kulturowego, będącego udziałem ekspatriantów, nie znajdują logicznego uzasadnienia.  W praktyce zjawisko to ciągle jednak występuje, a jego przebieg i zakres zależą, z jednej  strony, od typu osobowości ekspatrianta, zwłaszcza jego inteligencji emocjonalnej i kulturowej  oraz przygotowania do życia i pracy w innym kraju, a z drugiej – od stopnia odrębności kultur.  Szok kulturowy przyczynia się do wydłużenia okresu adaptacyjnego, negatywnie wpływa na samopoczucie  i osiągane wyniki, obniża satysfakcję związaną z wykonywaną pracą, a w skrajnych  przypadkach prowadzi do przedwczesnego powrotu do kraju. Z kolei ci, którzy adaptują się do  nowego otoczenia, zdobywając nowe doświadczenia i wiedzę międzykulturową, nierzadko po  powrocie przeżywają stres, określany jako odwrócony szok kulturowy. Na konsekwencje szoku  kulturowego narażeni są także inpatrianci, czyli lokalni menedżerowie delegowani do pracy  w centrali korporacji. Nie zawsze da się całkowicie wyeliminować negatywne skutki szoku kulturowego,  ale istnieją metody pozwalające je ograniczyć. Celem artykułu jest zidentyfikowanie  istoty i przebiegu szoku kulturowego oraz wskazanie działań łagodzących jego symptomy. Aby  osiągnąć tak sformułowany cel, zastosowano metodę krytycznej analizy wybranych pozycji literatury  przedmiotu. Do prezentacji wyników badań literaturowych wykorzystano metodę monograficzną.  

 

 

Expatriates facing culture shock and reverse culture shock

 

It can be assumed that globalization, leading to the unification and assimilation of many processes  which take place in the world economy, technology, and culture will transform the contemporary  world into a global village, and thus the problem of cultural differences will be marginalized. If the  easiness of acquisition and transmission of information via Internet as well as fast and cheap  movement of people offered by economic airlines are taken into account, it can be concluded that  the discussion about culture shock and reverse culture shock experienced by expatriates is unjustified.  However, in practice, the phenomenon of culture shock still occurs, and its course and  scope depends on expatriate’s personality, his preparation for work and life in a foreign country,  and the degree of cultural diversity. Culture shock extends the period of adaptation to a new culture,  has negative impact on well-being, achievements, effectiveness, and reduces job satisfaction.  Some managers cannot adjust to work and life in a foreign cultural environment and decide to return  earlier to their home country. The ones who are able to overcome culture shock and adapt to  new conditions of work and life can experience reverse culture shock after coming back home, because  in the meantime everything has changed. Culture shock also applies to inpatriates, local  managers delegated to the headquarters. Complete elimination of negative consequences of culture  shock and reverse culture shock is not always possible but there are some methods of  reducing negative effects of this phenomenon. Hence, the purpose of this article is to identify the  essence and the course of culture shock, and indicate the ways leading to the reduction and mitigation  of its consequences. Studies and analysis of literature illustrating culture shock and reverse  culture shock were conducted to achieve the aim of this paper, and the monographic method was  utilized to the presentation of the results of the research.  

 

 

Sylwia Talar, Joanna Kos-Łabędowicz, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

 

Internacjonalizacja w warunkach gospodarki internetowej na przykładzie firm micromultinationals [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.042.2427

 

Rozwój technologii, a w szczególności internetu, zasadniczo zmienił warunki działania przedsiębiorstw,  znacząco obniżając bariery ekspansji zagranicznej. Jedną z najważniejszych konsekwencji  kształtującego się modelu gospodarki opartej na internecie stanowi deprecjacja przewag  korporacji międzynarodowych w relacji do małych innowacyjnych firm wykorzystujących możliwości współczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych. Nawet najmniejsze firmy  mogą stać się międzynarodowymi i działać na rynku globalnym. Pojawienie się i rozwój tego  typu podmiotów, określanych jako micromultinationals (mMNEs) pociąga za sobą konieczność  uzupełnienia przyjętych tradycyjnych modeli internacjonalizacji. Celem artykułu jest analiza  specyfiki działania firm mMNEs z perspektywy gospodarki internetowej z wyodrębnieniem ich  kluczowych cech i podaniem przykładów przy wykorzystaniu analizy tekstów Źródłowych, analizy  porównawczej, dedukcji i metody opisowej. MMNEs to nowy typ przedsiębiorstw powstały  w wyniku przemian w otoczeniu rynkowym wywołanych kształtowaniem się gospodarki internetowej,  których ekspansja niesie ze sobą wiele wyzwań i wymaga pogłębionych badań.  

 

 

Micromultinational companies as examples of internationalization in the Internet economy

 

Steady development of technology, specifically of the Internet, fundamentally changed the  conditions in which enterprises operate. Barriers for expansion abroad have been significantly  lessened. One of the most important consequences of currently forming Internet-based economy  is a process of reduction of the advantage the international corporations had over smaller,  innovative companies that used modern information and communication technologies.  Appearance and development of this kind of subjects – micromultinationals (mMNEs) – suggests  a need to modify the traditionally used internationalization models. The aim of this paper is to  analyse the workings of mMNEs in the Internet-based economy and to single out their most  important characteristics, basing on the chosen examples. In order to fulfill this goal, an analysis of  source texts was conducted, along with implementation of comparative analysis, deduction, and  descriptive method. MMNEs are new, distinct entities that came into being as one of the  consequences of market changes due to the emergence of Internet-based economy; their expansion  poses a lot of challenges and needs further deep research. 

 

 

Karolina Łopacińska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu


Korzyści i zagrożenia dla przedsiębiorstw wynikające z fuzji i przejęć na rynku międzynarodowym [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.043.2428

 

We współczesnym biznesie obserwuje się rosnące znaczenie wielokulturowych fuzji. Wynika to  stąd, że przedsiębiorstwa zawiązujące tego typu porozumienia osiągają dzięki nim wiele korzyści.  Fuzje i przejęcia trzeba rozpatrywać w kontekście kształtowania pozycji konkurencyjnej na  rynku oraz strategii rozwoju. Stawiają one przed przedsiębiorstwami nowe wyzwania. Zalety  i wady fuzji dla przedsiębiorstw zależą od wielu czynników, takich jak: orientacja przedsiębiorstwa,  sytuacja rynkowa, różnice w kulturze biznesowej, koszty fuzji oraz zmiany w kondycji finansowej  firmy powstałej w wyniku fuzji. Celem artykułu jest przedstawienie korzyści i zagrożeń  wynikających dla przedsiębiorstw z zawierania fuzji i dokonywania przejęć na rynku międzynarodowym.  Opisano w nim przypadki największych fuzji i przejęć z ostatnich lat. Inwestycje te  zostaną zanalizowane i ocenione według wybranych kryteriów, co pozwoli określić skutki tych  rozwiązań – zarówno pozytywne dla przedsiębiorstw, jak i wywołujące dla nich skutki negatywne.  

 

The benefits and threats for companies resulting from mergers and acquisitions on the international market

 

In the modern business world there is a visibly growing importance of multi-cultural mergers. It is  the result of a number of benefits that come to the companies forging such agreements and should  be analyzed in the context of the development of competitive position on the market and development  strategy. Mergers and acquisitions present businesses with new challenges. Advantages  and disadvantages of mergers for companies depend on many factors, such as the type of orientation  that companies use, the market situation, the differences in business culture, the costs of  mergers, and changes in the financial condition of the company created as a result of a merger.  The purpose of this article is to present the benefits and risks for companies resulting from  mergers and acquisitions in the international market. The attention will be focused on the biggest  cases of mergers and acquisitions that have taken place in the world in recent years. These investments  will be analyzed and evaluated according to certain criteria, which will help to determine  the effects of these solutions, both beneficial to the companies and generating threat.  

 

 

Agnieszka Piasecka-Głuszak, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu


Skuteczność działań lean w polskich przedsiębiorstwach – wybrane aspekty rozwiązań przy zachowaniu ducha kaizen. Badania empiryczne [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.044.2429

 

Polskie przedsiębiorstwa z powodzeniem stosują metodę lean management. W dzisiejszym burzliwym  świecie wiele firm chce zwiększyć poziom wydajności i obniżać koszty. Taką szansę daje  lean, który eliminuje wszystkie czynności nieprzynoszące wartości z punktu widzenia klienta,  a z drugiej strony wdraża standaryzowane procesy i procedury angażujące pracowników w pracę  zgodnie z duchem ciągłego doskonalenia, czyli kaizen. Celem artykułu jest określenie skuteczności  działań lean management w polskich przedsiębiorstwach na podstawie badań ankietowych.  Artykuł składa się z dwóch części. W części pierwszej, teoretycznej, w oparciu o literaturę przedmiotu  zdefiniowano pojęcia lean i kaizen oraz wymieniono główne ich cele i zasady. W części  drugiej, w całości empirycznej, przedstawiono wyniki badań ankietowych, odpowiedzi menedżerów oraz specjalistów zajmujących się lean czy kaizen w polskich przedsiębiorstwach na  temat wykorzystywanych narzędzi lean, standaryzacji i wizualizacji pracy.  

 

 

Effectiveness of lean actions in Polish companies – selected aspects of solutions in the spirit of kaizen. Empirical research

 

The method of lean management is very successful in Polish enterprises. In today’s turbulent  world, many companies want to increase their efficiency and reduce costs. The lean gives them  the opportunity to do so, eliminating all activities that do not bring value from the point of view of  the customer, and implementing standardized processes and procedures that contribute to the  activities of workers in continuous improvement – kaizen. The purpose of this article is to present  the theoretical and empirical effectiveness of lean management in Polish companies basing on the  conducted research. The article consists of two parts. The first part is theoretical and based on  studies of the literature it describes concepts of lean, kaizen, standardization and visualization,  their main objectives and principles. The second part presents the solely empirical research, the  responses of managers, specialists in lean or kaizen activities in Polish enterprises on the tools of  lean, standardization and visualization.  

 

 

 

Marek Reysowski, Uniwersytet Gdański


Grupy strategiczne sieci sklepów detalicznych w Polsce [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.045.2430

 

Celem niniejszego opracowania było określenie strategii sieci sklepów wielkopowierzchniowych  zajmujących się sprzedażą FMCG oraz zidentyfikowanie podstawowych grup strategicznych  funkcjonujących na tym rynku. Analizie poddany został rynek polski. Pierwszy etap badania  stanowiła dokładna analiza Źródeł wtórnych, na podstawie której stworzono bazę danych zawierającą podstawowe informacje na temat sieci sklepów wielkopowierzchniowych funkcjonujących na terenie Polski. Drugi etap stanowiło jakościowe badanie marketingowe. Przeprowadzono  30 wywiadów pogłębionych z wykorzystaniem scenariusza wywiadu w celu uzyskania jak  największej ilości informacji dotyczących funkcjonowania sieci. W wielu przypadkach wyłonione grupy strategiczne pokrywają się ze zidentyfikowanymi w Europie Zachodniej, zauważyć można jednak pewne odstępstwa.Wgrupach reprezentujących jasno zdefiniowane formaty dystrybucji  pojawia się stosunkowo duże zróżnicowanie. Widać to szczególnie w przypadku supermarketów, a głównymi cechami wyróżniającymi są asortyment i powierzchnia sprzedaży. 

 

 

Strategic groups of FMCG retailers in Poland

 

The main goal of this paper was to identify the strategy of chains of large scale retail outlets selling  FMCGand to classify the main strategic groups in this sector in Poland. The first stage of the study  was based on secondary sources. In total thirty in-depth interviews with managers representing  the sector ofFMCGretailers were the main source of information describing companies operating  on this market. Identified strategic groups are generally similar to these classified in countries of  Western Europe, but some differences appear. Members of various groups representing clearly  defined formats, for example supermarkets, differ sometimes remarkably. The main elements of  differentiation are the product range and the sales area.  

 

 

 

Deniss Ščeulovs, Elīna Gaile-Sarkane, Riga Technical University

 

The role of e-environment in maintaining loyal customer circles [PDF EN]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.046.2431

 

Customer loyalty is of great significance to any company, because it is the loyal clients who allow  the business to generate stable income. The matter of customer loyalty has been the object of scrutiny  for scientists, marketing specialists, and promoters of other beliefs for some time already. It  has seen diversification of theories and spiral development, thereby drawing in ever new elements,  including the issue of electronic environment, which provides a broad range of possibilities  for establishing circles of loyal clients. The objective of the article is to determine and analyse  the factors which affect the attraction and retention of loyal customers by the means of electronic  environment and electronic marketing activities. The authors employed quantitative and qualitative  research methods: grouping, analyses, statistical methods, etc. The theoretical and methodological  framework of the article is formed of scientific studies and publications, publications in  mass media, and professional literature, as well as the statistical information from official sources  and the information obtained as a result of the authors’ researches.  

 

 

Rola e-środowiska w utrzymywaniu lojalnych kręgów klientów

 

Lojalność klienta jest dla firm niezwykle istotna, ponieważ to ona pozwala im generować stały  dochód. Kwestia lojalności klienta już od dłuższego czasu była przedmiotem analiz naukowców,  specjalistów do spraw marketingu i przedstawicieli innych dziedzin. Ze względu na zróżnicowanie  dotyczących jej teorii oraz jej spiralny rozwój, zaczęła się łączyć z coraz to nowymi problemami,  w tym także z kwestią środowiska elektronicznego, które zapewnia wiele możliwości  zdobywania nowych kręgów klientów. Celem niniejszego artykułu jest ustalenie i przeanalizowanie czynników wpływających na przyciąganie oraz utrzymywanie klientów poprzez wykorzystanie  środowiska elektronicznego i opartych na nim działań marketingowych. Autorzy  zastosowali metody ilościowe i jakościowe – grupowanie, analizę, metody statystyczne i in. Teoretyczną i metodologiczną podstawą artykułu były badania i publikacje naukowe, publikacje  w mass mediach oraz profesjonalna literatura, a także oficjalne dane statystyczne oraz informacje  zdobyte przez autorów w toku przeprowadzanych przez nich badań.  

 

 

CHALLENGES OF THE WORLD ECONOMY / WYZWANIA GOSPODARKI GLOBALNEJ

 

 

Detlev Ehrig, Uwe Staroske, University of Bremen

 

Lessons to be drawn from the world financial crisis. Marx, Keynes, or Minsky? Who tells us the real story?  [PDF EN]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.047.2432

 

The world of economic thinking has been laid out for a long time. Explaining the instability of the  capitalist growth process was usually associated with Marx. Keynes gave new insight into the understanding  the contemporary world of economic dynamics. He emphasized the endogenous instability  of a capitalist process in the domination of the real sector over the financial sector. 2008,  the year of the world financial crisis, was also the year of the resurrection of a theoretician who  stood for a long time in the shade of Keynes: Hyman Minsky. His main argument is the growing  instability of investment spending. Economic expansion creates financial fragility; new challenges  for the stability policy occur: a strong central bank, like the European Central Bank, in  monetary policy and fiscal autonomy for “big (European) governments” are necessary. The paper  assesses the explanations of the current economic European and world crisis offered by Minsky,  Marx, and Keynes. Will Marx give sufficient answers to the financial crisis or do we need insights  referring to Keynes and, more precisely, Minsky? Is he the contemporary answer to the actual  crisis?  

 

 

Wnioski ze światowego kryzysu finansowego. Prawda po stronie Marksa, Keynesa, a może Minskiego?

 

Historia myśli ekonomicznej rozwija się od stuleci. Próby wyjaśnienia kwestii niestabilności kapitalizmu  łączy się zazwyczaj z poglądami Marksa. Keynes rzucił nowe światło na współczesną dynamikę  gospodarczą. Podkreślił wewnętrzną niestabilność kapitalizmu w dobie dominacji  sektora realnego nad finansowym. Światowy kryzys finansowy z 2008 roku okazał się rokiem  Hymana Minskiego, który jako ekonomista przez długi czas pozostawał w cieniu Keynesa. Minsky  wysunął główny argument o niestabilności wydatków inwestycyjnych. Ekspansja ekonomiczna  prowadzi do osłabienia finansowego. Polityka stabilności staje w obliczu nowych wyzwań.  Konieczna jest stabilna polityka monetarna silnej instytucji, takiej jak Europejski Bank Centralny,  i niezależność fiskalna największych rządów europejskich. Celem niniejszego artykułu jest ocena  bieżącego kryzysu ekonomicznego w Europie i na świecie z perspektywy Minskiego, Marksa  i Keynesa. Czy znajdziemy satysfakcjonujące odpowiedzi na pytania dotyczące kryzysu finansowego  u Marksa? A może należy głębiej przeanalizować Keynesa, a dokładniej – Minskiego? Czy  to u niego znajdziemy trafną odpowiedź na pytania dotyczące obecnego kryzysu?  

 

 

Paweł Folfas, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie


Wpływ kryzysu gospodarczego na strumienie BIZ napływających do Polski  [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.048.2433

 

Światowy kryzys gospodarczy, który rozpoczął się w 2008 r., spowodował skurczenie się gospodarek  narodowych oraz znaczący spadek intensywności międzynarodowych przepływów towarów,  usług oraz czynników produkcji. Opracowanie poświęcono analizie wpływu ostatniego  kryzysu gospodarczego na napływy BIZ do Polski. Jego celem jest odpowiedź na pytanie, czy koniunktura  gospodarcza w Polsce oraz kondycja ekonomiczna jej głównych partnerów gospodarczych  wpływa na napływy BIZ do kraju. Strumienie BIZ napływających do Polski zanotowały  gwałtowny spadek w 2008 r. i kolejny, choć znacznie słabszy, w 2009 r. Mimo wzrostu tych strumieni  w latach 2010–2011, nie osiągnęły one poziomu z 2007 r. Ponadto, ich wrażliwość zarówno  na koniunkturę gospodarczą w Polsce (gospodarce goszczącej BIZ), jak i na kondycję ekonomiczną głównych partnerów inwestycyjnych Polski (gospodarek macierzystych BIZ) została  potwierdzona za pomocą testów przyczynowości w sensie Grangera. W przypadku Polski występuje  bowiem jednokierunkowy związek przyczynowy między wzrostem realnego PKB a strumieniami  napływających BIZ.  

 

 

The impact of crisis on the FDI inflows into Poland

 

The world economic crisis, which began in 2008, affected negatively not only national economies  but also the intensity of internationalmovements of goods, services, and production factors. This article  focuses on the impact of the last economic crisis on the FDI inflows into Poland. It is aimed at  answering the research question whether the economic performance of Poland and its main economic  partners affect the FDI inflows into Poland, which fell sharply in 2008 and also slightly decreased  in 2009. Despite the increases in the FDI inflows during 2010–2011, they did not achieve  the level from 2007. Additionally, the vulnerability of the FDI inflows into Poland to economic  performance in Poland (host economy) and its main investment partners (home economies) is  confirmed by Granger-causality tests. According to them, in the case of Poland, there is a one-way  causality link between the growth in real GDP and the FDI inflows (case of growth-driven FDI). 

 

 

 

Bartosz Michalski, Uniwersytet Wrocławski

 

Polski eksport w warunkach światowej dekoniunktury (2008–2012). Identyfikacja polskich hitów eksportowych  [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.049.2434

 

Globalne spowolnienie gospodarcze, zapoczątkowane kryzysem finansowym w Stanach Zjednoczonych  (2007–2009), przełożyło się na znaczący spadek obrotów handlowych i nie ominęło także  polskiej gospodarki. Spadek wartości polskiego eksportu (20,5% w 2009 r.) nie był jednak tak silny  jak w przypadku eksportu światowego (22,9%), co może sugerować, iż działające w Polsce firmy  wykorzystały posiadane przewagi komparatywne. Celem artykułu jest analiza zmian w strukturze  przedmiotowej, geograficznej i czynnikochłonności (technologicznego zaawansowania) polskiego  eksportu w latach 2008–2012 oraz identyfikacja tych grup (sekcji), które odznaczały się  szczególnie silną dynamiką wzrostu. Badanie zostało przeprowadzone w oparciu o zdezagregowane  dane Źródłowe według systemu zharmonizowanego (HS) oraz przy uwzględnieniu  ewolucji ujawnionych przewag komparatywnych (RCA). Polski eksport w dobie globalnego spowolnienia  gospodarczego nie przyczynił się jednak do istotnej poprawy strukturalnej konkurencyjności  gospodarki w sensie technologicznego zaawansowania. Oznacza to, że istnieje szereg  wyzwań związanych ze scenariuszem utrwalenia strukturalnej luki rozwojowej. 

 

 

Polish exports and the impact of global slowdown (2008–2012). An identification of Polish export hits

 

The global economic slowdown, brought about by the financial crisis in the U.S. economy  (2007–2009), resulted in a significant drop in the world trade and had an impact on the Polish  economy. While the world exports fell by 22,9% in 2009, the decrease noted in the Polish one was  lesser (20,5%), which can be interpreted as an evidence that companies in Poland made effective  use of their comparative advantages. The aimof this paper is to analyse structural changes in Polish  export: its main commodities, markets, and technological intensity in the period 2008–2012 along  with an identification of sections characterized by the most dynamic growth. For the purpose of  this research trade data disaggregated by goods according to the Harmonised System (HS) were  used and the evolution of revealed comparative advantages (RCA) was covered.  Polish export facing the consequences of the global slowdown did not, however, bring about any  significant improvement of structural competitiveness of the economy in terms of its  technological intensity. This means that there is a great deal of challenges related to a scenario in  which the existing developmental gap would be preserved.   

 

 

Małgorzata Janicka, Uniwersytet Łódzki


Ocena stabilności zewnętrznej Polski w latach 2000–2012 [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.050.2435

 

W bieżącym roku upływa dziesięć lat od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.  Jedną z kluczowych zmian wynikających z członkostwa jest pełne otwarcie Polski na przepływy  kapitałowe z krajami UE, OECD i EOG, a także daleko posunięta liberalizacja tych przepływów  z krajami trzecimi. Celem artykułu jest analiza wybranych wskaźników definiujących stabilność  zewnętrzną Polski wobec rosnącego zaangażowania kapitału zagranicznego w polską gospodarkę  będącego konsekwencją tego otwarcia. Badane w artykule wskaźniki nie dają wyraźnych powodów  do niepokoju, nie ulega jednak wątpliwości, że Polska przekracza wartości progowe  zdefiniowane przez UE w zakresie kształtowania się salda rachunku obrotów bieżących i MPI  netto odniesionych do PKB. Oznacza to, że konieczne jest podjęcie działań monitorujących konsekwencje  wzrostu obecności kapitału zagranicznego w polskiej gospodarce z punktu widzenia  uwarunkowań jej stabilności zewnętrznej w nadchodzących latach.

 

 

Evaluation of the external stability of Poland in the years 2000–2012

 

This year ten years have passed since Poland became a member of the European Union. The full  liberalization of capital flows between Poland and the EU, the ŚCD, and the EEA was one of the  key changes resulting from this membership. The purpose of this article is to analyse selected indicators  that define the external stability in the light of the growing involvement of foreign capital  in the Polish economy,which is a consequence of that opening. The indicators examined in the article  do not give a clear reason for concern; however, there is no doubt that Poland exceeds the thresholds  defined by the EU to the current account balance and net IIP referred to the GDP. This means  that there is a need to monitor the consequences of rising presence of foreign capital in the Polish  economy from the point of view of the conditions of its external stability in the coming years.  

 

 

Marcin Nowik, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu


Dynamika pomocy gospodarczej w Azji – przypadek Indii  [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.051.2436

 

W niniejszym artykule omówiono rozwój indyjskich programów zagranicznej pomocy gospodarczej.  Niedawne wznowienie działań pomocowych przez Indie wpisuje się w szersze zjawisko  w ramach międzynarodowych stosunków gospodarczych – ponowne pojawienie się tzw.  wschodzących donatorów. Badacze koncentrują uwagę głównie na Chinach, co spowodowało  lukę w wiedzy na temat Indii. Celem niniejszego artykułu jest częściowe wypełnienie tej luki poprzez  omówienie indyjskiego programu pomocy zagranicznej: jego wielkości, ukierunkowania  geograficznego i sektorowego, administracji oraz wykorzystywanych narzędzi. Aby osiągnąć  wskazany cel, przeprowadzono wywiady oraz zanalizowano literaturę przedmiotu. Przywrócenie  indyjskiego programu pomocowego nastąpiło po dekadzie dynamicznego wzrostu gospodarczego  w Indiach. Współczesny program pomocowy skupia się na większej liczbie krajów,  oferuje więcej instrumentów i jest bardziej scentralizowany niż miało to miejsce w okresie zimnowojennym.  Program ten wciąż pozostaje na etapie rozwoju i kształtowania.

 

 

The dynamics of development assistance in Asia – the case study of India

 

The purpose of the paper is to discuss the evolution of India’s assistance programmes for economic  development of partner countries. The recent rejuvenation of India’s aid is in line with the  broader phenomenon of the re-appearance of so called ‘emerging donors’. The bulk of publicity is  on China and there are still gaps in scholarly writings on India. The paper herein aims to address  those gaps, providing insight on the scope and geographical reach of India’s aid activities, the selection  of modalities and sectors supported as well as changing patterns of aid administration.  The literature review and interviews were conducted to fulfill this goal. The re-appearance of India  as a development assistance donor was the consequence of a decade of rapid economic  growth. The rejuvenated programmes are more diverse, focused not only on Nepal and Bhutan  but also on other countries within India’s extended neighborhood. The point of gravity was  moved from infrastructure support towards capacity building. There are continuous attempts to  centralize aid administration. India’s foreign aid programme is still growing and seeking strategic  long-term orientation. 

 

 

 

Jerzy Dudziński, Jarosław Narękiewicz, Uniwersytet Szczeciński

 

Nowe relacje cen w handlu międzynarodowym a kierunki rozwoju eksportu krajów Afryki  [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.052.2437

 

W XXI w. w handlu międzynarodowym notuje się nowe relacje cen, wyrażające się w zdecydowanie  wyższej dynamice cen surowców i żywności niż dóbr przetworzonych. Wiąże się to m.in.  z rosnącą rolą Chin w gospodarce światowej. Kraj ten z jednej strony wydatnie zwiększa popyt na  dobra podstawowe, z drugiej natomiast – rozszerzając w szybkim tempie podaż dóbr przetworzonych  – przyczynia się do relatywnej obniżki ich cen w obrocie światowym. Nowe relacje cen  oddziałują również na handel zagraniczny krajów Afryki, przyspieszając eksport państw dysponujących znacznymi zasobami surowców i żywności oraz zwiększając rolę tych dóbr w łącznym  eksporcie kontynentu,w efekcie czego rośnie również rola Chin w eksporcie i gospodarce Afryki.  Sygnalizowanym procesom towarzyszy jednak zjawisko określane w literaturze jako „deindustrializacja  krajów rozwijających się”, czego dowodzi wzrost udziału surowców i żywności  w eksporcie. Pośrednim efektem ukazanych wyżej tendencji jest wyższe tempo wzrostu eksportu  i PKB krajów silniej powiązanych ekonomicznie z Chinami, a słabsza dynamika rozwoju ekonomicznego  państw powiązanych ekonomicznie i instytucjonalnie z krajami rozwiniętymi gospodarczo  (zwłaszcza Unią Europejską).

 

 

New price relations in international trade and the tendencies in export development in Africa 

 

The 21st century has witnessed new price relations in international trade, which are expressed by  a muchmore dynamic growth in prices of primary commodities thanmanufactured goods. It is related,  among others, to the increasing role of China in the world’s economy. On the one hand, this  country has been dramatically increasing its demand for primary commodities, while on the other  hand – it has been dynamically raising its supply of manufactured goods, thus contributing to  world-wide relative decreases in price levels. The new price relations also affect the international  trade of African countries, accelerating the export of countries rich in resources and food, and increasing  the role of these commodities in the total export of the entire continent. As a consequence,  China becomes an ever more relevant player in Africa’s export and economy. The aforementioned  processes are accompanied, however, by a phenomenon known in the literature as „deindustrialisation  of developing economies” reflected in the increasing share of primary commodities in total  export. An indirect effect of these tendencies is amore dynamic growth in export andGDP in countries  having strong economic relationswithChina and a less dynamic economic growth of countries  related economically and institutionallywithmore developed countries (particularly the European  Union). 

 

 

 

Monika Grottel, Uniwersytet Gdański


Polska służba celna w procesie podwyższania jakości usług biznesowych  [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.053.2438

 

Dążenie przedsiębiorstw do osiągania sukcesu gospodarczego na rynku globalnym, zaawansowane  rozwiązania technologiczne oraz innowacyjne metody zarządzania w każdym obszarze  działalności gospodarczej wyznaczają nowe kierunki dla rozwoju działalności usługowej organów  celnych. Celem niniejszego opracowania jest wskazanie korzyści wynikających z wdrażania  przez Służbę Celną nowoczesnych usług biznesowych. Przeprowadzona w opracowaniu analiza  przesłanek wprowadzania nowoczesnych form obsługi celnej podmiotów gospodarczych oraz  charakterystyka poszczególnych rozwiązań pozwoli na stwierdzenie, że elastyczność dokonywania  odpraw celnych jest Źródłem znacznych korzyści handlowych i finansowych dla podmiotów  gospodarczych, a tym samym istotnym determinantem wzrostu ich konkurencyjności. Ponadto pozwala usprawnić działania administracji celnej w zakresie naliczania oraz poboru należności  celnych, zapewniając regularne wpływy do budżetu państwa. Wykorzystana w opracowaniu  metoda badawcza obejmuje analizę krajowych i zagranicznych źródeł literaturowych oraz analizę  danych statystycznych.  

 

 

Polish customs authority in the process of improvement the quality of business services

 

The pursuit of enterprises to achieve economic success in the global market, advanced technologies  and innovative methods of management in every area of business, set new directions for the  development of service activities of the customs authorities. The aim of this paper is to present the  benefits of the implementation of the innovative business services by the Customs Service. Analysis  of the reasons of implementation of the modern forms of customs services and characteristics  of individual solutions allow to conclude that the flexibility of customs clearance is a source of significant  commercial and financial benefits for operators on the international market, and, thereby,  an important determinant of the growth of their competitiveness.Moreover, the simplified system  of the customs clearances increases the efficiency of the billing and collection of customs duties,  thus ensuring regular revenue for the state budget. In this paper, following research methods were  used: a descriptive method, an analysis of literature, and statistical inference.  

 

 

 

Leonas Žitkus, Kaunas University of Technology

Rima Žitkienė, Mykolas Romeris University

 

The system of factors affecting the intensity of Lithuanian-Polish cooperation  [PDF EN]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.055.2439

 

The paper analyses factors and conditions which determine the level of cooperation between Lithuania and Poland and which, according to their effect, are divided into driving forces and obstacles. The main driving forces are associated with the Euro-Atlantic objectives of both countries that affect the developmental trends and with the EU membership. They include different bilateral and multilateral agreements, participation in the institutions operating within the Baltic Sea macro-region, and in the pursued strategies, as well as the possibilities to benefit from the EU regional policy instruments. The obstacles of cooperation are associated with specific peculiarities of economic development of both countries. They cover the peripheral nature of Lithuanian economy as well as the inequality of economic potential of both countries. In addition, the "emotional charge", hindering the realization of the idea of strategic partnership, is also considered as an obstacle for further development of the discussed cooperation.

 

 

System czynników wpływających na intensywność współpracy litewsko-polskiej

 

Celem niniejszego artykułu jest przeanalizowanie czynników i warunków determinujących poziom współprac pomiędzy Litwą i Polską, a które, zgodnie z ich działaniem, podzielono na sprzyjające owej kooperacji i stające na jej przeszkodzie. Jej główne siły napędowe związane są z euroatlantyckimi celami obu tych krajów, które określają panujące w nich trendy rozwojowe, oraz z ich przynależnością do Unii Europejskiej. W ich skład wchodzą rozmaite bilateralne i multilateralne porozumienia, członkostwo w organizacjach działających na terenie mikroregionu morza Bałtyckiego oraz wdrażane strategia, a także możliwości korzyści z polityki regionalnej UE. Przeszkody stające na drodze tej współpracy wiążą się natomiast ze swoistymi cechami rozwoju ekonomicznego obu omawianych krajów – peryferyjnością litewskiej gospodarki i nierównością ich potencjałów ekonomicznych. Wspomniany „ładunek emocjonalny” utrudniający związanie strategicznych, partnerskich stosunków, także stanowi przeszkodę na drodze dalszego rozwoju współpracy Polski i Litwy.

 

 

 

Paulina Bohdanowicz-Godfrey, Leeds University

Piotr Zientara, Uniwersytet Gdański


Environmental performance assessment systems in the hotel industry  [PDF EN ]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.055.2440

 

The present paper, which is conceptually embedded in environmental management theory,  focuses on the question of monitoring and reporting environmental performance in the hotel industry.  Its principal aim is to analyse the functioning, characteristics, and advantages of the performance  assessment systems that are currently used in facilities belonging to international hotel  chains. Specifically, the study, drawing on the content analysis technique, substantiates its claims  by referring to concrete examples from the hotel industry (Scandic, Marriott International, Inter-  Continental Hotel Group, Hilton Worldwide). Crucially, emphasis is placed on the practical problems  related to the operation of such tools. The paper concludes by providing a number of  recommendations on how to implement and run environmental performance assessment systems  in hotels. In this way, it expands a fast-growing research on the practical dimension of hotel  operation, thereby being of special interest to hoteliers and hotel managers.  

 

 

Systemy oceny wyników działań środowiskowych w hotelarstwie

 

W niniejszym artykule, odwołującym się do teorii zarządzania środowiskowego, omawia się problematykę  monitorowania i raportowania wyników działalności ekologicznej w branży hotelarskiej.  Zasadniczym celem artykułu jest zatem przeanalizowanie funkcjonowania i właściwości  systemów, które służą do oceny wyników działalności ekologicznej i są obecnie używane przez  międzynarodowe sieci hoteli. Studium, wykorzystując analizę zawartości stron internetowych  i oficjalnych dokumentów, przywołuje konkretne przykłady zastosowań takich systemów w hotelarstwie  (Scandic, Marriott International, InterContinental Hotel Group, Hilton Worldwide). Co  istotne, nacisk położony jest na praktyczne aspekty monitorowania i raportowania wyników  działań ekologicznych. Dlatego też artykuł zawiera praktyczne wskazówki (przydatne zwłaszcza  dla hotelarzy i managerów zajmujących się kwestiami środowiskowymi) określające, w jaki sposób  wprowadzać i stosować systemy oceny wyników działań ekologicznych.  

 

 

 

Marta Wincewicz-Bosy, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu


Historyczne i instytucjonalne determinanty globalizacji wyścigów koni pełnej krwi angielskiej  [PDF PL]

 

DOI 10.4467/23539496IB.13.056.2441

 

Konie towarzyszą człowiekowi od wieków w różnych obszarach jego aktywności. Jednym z nich  są wyścigi konne. Celem artykułu, który powstał na podstawie analizy literatury, jest przedstawienie  elementów decydujących o tym, że wyścigi koni pełnej krwi angielskiej można postrzegać  jako zjawisko globalne. Wśród nich szczególną rolę odgrywa upowszechnienie tej formy wyścigów  związane z historią rasy, a także możliwość uznania koni tej rasy za „produkt” globalny. Jest  to konsekwencja przyjętego systemu standaryzacji hodowli w skali światowej. Istotną funkcję  pełni też IFHA jako organizacja międzynarodowa o zasięgu globalnym, integrująca państwa  i dbająca o zachowanie odpowiednich standardów niezależnie od miejsca przeprowadzania  wyścigów.  

 

 

Historical and institutional determinants of Thoroughbred horse racing globalizations

 

Horses have accompanied mankind for centuries in various fields of activity. One of them is horse  racing. The purpose of the article (based on the analysis of the literature) is to present the elements  determining that Thoroughbreds racing can be regarded as a global phenomenon. Among them,  a special role is played by the dissemination of this form of racing, related to the history of this  breed as well as the possibility that these horses are a global „product” because of global standards.  This is a consequence of the system for developing and standardization of breeding in the  world. The IFHA also plays an important role, being an international organization with a global  reach, integrating all states and taking care of the maintenance of appropriate standards irrespective  of race implement.